OpenAI, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Avrupa’daki ilk büyük yapay zekâ veri merkezini kurmak için İngiliz bulut altyapı sağlayıcısı Nscale ve Norveçli enerji şirketi Aker ile iş birliği yaptığını duyurdu. Bu dev tesisin adı: Stargate Norveç.
Proje detayları: Ortaklık modeli ve kurulum planı
Stargate Norveç’in tasarım ve inşasından Nscale sorumlu olacak. Proje, Nscale ile Aker arasında %50-50 oranında ortak girişim şeklinde yürütülecek. OpenAI ise tesisin sunduğu bilgi işlem kapasitesinden yararlanacak ve resmi olarak bir “off-taker” rolünde yer alacak.
Avrupa'nın yapay zeka egemenliği yarışı
Bu gelişme, Avrupa’nın yapay zekâ alanında kendi kendine yeten bir ekosistem oluşturma çabalarının yoğunlaştığı bir dönemde geldi. Avrupa Birliği, 13 yeni yapay zekâ fabrikası kurmak üzere 10 milyar Euro’luk bir yatırım planı açıkladı. Projenin ilk aşamasında toplam 20 milyar Euro’luk altyapı yatırımı hedefleniyor. Tüm bu yatırımların temelinde veri egemenliği ve yerli bilgi işlem gücü elde etme arzusu yatıyor.
AB planlarının dışında, ama Avrupa’nın yararına
Her ne kadar Stargate Norveç, Avrupa Birliği'nin doğrudan desteklediği bir proje olmasa da, Nscale CEO’su Josh Payne’e göre tesis, “Avrupa’nın egemen bilgi işlem altyapısından faydalanma” amacını taşıyor. Tesis, Norveç'teki yapay zekâ girişimleri, start-up'lar ve araştırmacılar için öncelikli erişim sunacak.
Dev yatırım: 100.000 Nvidia GPU hedefleniyor
Projenin ilk fazında Nscale ve Aker, yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım yapmayı taahhüt etti. OpenAI ise tesisin ilk etapta 230 MW kapasiteyle başlayacağını, ardından bu kapasitenin 290 MW’a çıkarılmasının hedeflendiğini açıkladı. 2026 yılı sonuna kadar Stargate Norveç’te 100.000 adet Nvidia GPU’nun çalışması bekleniyor.
Neden Norveç?
Tesis, Norveç’in kuzeyinde yer alan Narvik kasabası yakınlarına kurulacak. Bu bölge; hidroelektrik enerjiye erişimi, soğuk iklimi ve sanayi altyapısının olgunluğu nedeniyle tercih edildi. OpenAI’nin yayınladığı blog gönderisine göre, merkez tamamen yenilenebilir enerjiyle çalışacak ve sıvı bazlı çip soğutma sistemleriyle maksimum enerji verimliliği sağlanacak. Ayrıca GPU'ların ürettiği fazla ısı, bölgedeki düşük karbonlu işletmeleri desteklemek amacıyla değerlendirilecek.
AB düzenlemeleri ve enerji verimliliği
Ağustos 2024’te yürürlüğe girecek olan AB Yapay Zeka Yasası, “kabul edilemez risk” taşıyan sistemleri yasaklarken, yapay zekâ sistemlerinin şeffaf enerji kullanımı ve çevresel sürdürülebilirlik ilkelerine uymasını şart koşuyor. Ayrıca, AB Enerji Verimliliği Direktifi de veri merkezlerinin atık ısıyı yeniden kullanmasını ve belirli enerji eşiği üzerinde çalışan tesislerin enerji tasarrufu sağlamasını öngörüyor.
Küresel genişleme: ABD ve BAE'den sonra şimdi sıra Avrupa'da
Stargate Norveç duyurusu, OpenAI’nin kısa süre önce ABD'de 500 milyar dolarlık yapay zeka altyapı yatırımı planladığını açıklamasının ardından geldi. Bu yatırım, Oracle ve SoftBank ile ortaklık içeriyor. Ayrıca OpenAI, yılın başlarında Birleşik Arap Emirlikleri'nde başka bir Stargate tesisi kurmuş ve İngiltere hükümetiyle de altyapı geliştirme anlaşması imzalamıştı.