Veri kaybı, özellikle çalışanlar ve şirketler için büyük bir soruna dönüşebiliyor. Yanlışlıkla silmek veya biçimlendirmek gibi sorunlar, her zaman sorunlar arasındaydı ancak bugün, ağ ve internet bağlantısı üzerinden yeni tehlikelere de açığız.
Bozulan veya yanlışlıkla silinen verileri kurtarmaya yönelik birçok hizmet var. Bunların hiçbiri verinizi yüzde 100 kurtarma iddiasına sahip değil, ancak kurtarma teknolojisindeki gelişmeler sayesinde durum eskisinden daha iyi.
Bu yazımızda farklı tür kurtarma yazılımlarının nasıl çalıştığını açıklayacağız.
Veri Kaybı Türleri
Veri kaybı, bazen aniden yaşanan yazılım veya donanım sorunları, kullanıcı hataları veya hacker, virüs, zararlı saldırısı nedeniyle yaşanabiliyor. Verinin birden bozulmasının başlıca nedeni, güç kesintisi olarak karşımıza çıkıyor. Taşınabilir diskleri gerektiği gibi çıkarmamak da hasara yol açabiliyor.
Beklenmeyen veri kaybının en sık rastlanan nedeni ise belki de dosyaları yanlışlıkla silmek. Neyse ki bu tür hatalarda veriyi kurtarmak, kullanılan işletim sistemine göre mümkün olabiliyor.
Bununla birlikte kurtarma yazılımları, donanımsal sorun veya hasar nedeniyle kaybolan verileri genellikle kurtaramıyor. Bu durumda hasar gören donanım için veri kurtarma uzmanlarının yardımına ihtiyacınız var.
Kurtarma Yazılımı Kaybolan Veriyi Nasıl Kurtarıyor?
Kurtarma yazılımının veriyi nasıl kurtaracağı, veri kaybının nedenine ve dosyaların ne kadar hasar gördüğüne bağlı. Neyse ki yüzde 100'lük bir veri kaybına nadiren rastlanıyor ve çoğu zaman bir miktar veri kurtarabiliyorsunuz.
Burada istisna olarak üzerine yazılan veriler ve kaydedilmeyen belgeler karşımıza çıkıyor. Bu durumlarda verilerinizi bir daha görme ihtimaliniz muhtemelen yok. Bu tür verileri kurtaracağını ileri süren yazılımlara dikkatle yaklaşmanıza fayda var.
Veri Kaybını En Aza İndirgemek
Veri kaybı yaşandığını fark ettiğinizde yapmanız gereken en önemli şey, veri kaybının olduğu cihazı kullanmayı bırakmak. Bu, verinin üzerine yazılmasını ve kurtarılmaz hale gelmesini engelleyecektir. Cihazın ağ ve internet bağlantısını keserek, bozuk verinin diğer konumlardaki sağlam verinin üzerine yazılması riskini de ortadan kaldırmalısınız.
Bunun ardından hiç zaman geçirmeden veri kurtarma yazılımını çalıştırın. Bunu yapmanız, kritik verileri kurtarma konusunda size en yüksek şansı tanıyacaktır.
Yanlışlıkla Silme
Söz konusu veri kaybı yanlışlıkla silmeden kaynaklanıyorsa, veri kurtarma yazılımı, bir dizi algoritmadan faydalanarak silinen dosyaların konumunu belirleyecek ve ardından mümkün olduğunca çok veriyi kurtarmaya çalışacaktır. Veri kurtarmanın başarısı, söz konusu cihazda kullanılan dosya sistemine göre değişecektir.
Windows NTFS dosya sisteminde (Windows 10'lu çoğu son kullanıcı sistemi, NTFS'yi kullanıyor) dosya kurtarmak, genellikle kolay olacaktır. Bunun nedeni, NTFS'nin dosyaları üzerine yazılana kadar silmemesi. Bu nedenle cihazı kullanmayı bırakırsanız, silinen verinin üzerine yazılma riski azalacak ve başarı oranı artacaktır.
Benzer şekilde macOS'ta kullanılan ApFS dosya sistemlerinde de veri kurtarma şansınız yüksek.
Diğer dosya sistemlerinde kurtarma olasılığınız düşüyor. FAT dosya sisteminde kurtarma şansınız hala var iken BSD UFS'de dosya kurtarmak neredeyse imkansız.
Dosya Sistemini Biçimlendirme
Burada da başarı, kullanılan dosya sistemine bağlı. Yeniden NTFS olarak biçimlendirilen ve önceden NTFS olan bir diskte dosya kurtarma olasılığınız yüksek. Bunun nedeni, tahsis bilgilerinin, dizin kayıtlarının ve dosya isimlerinin genellikle diskte kalması ve kurtarma yazılımının bunları kullanarak dosyayı tekrar oluşturabilmesi. Benzer durum, ApFS için de geçerli.
FAT veya BSD UFS olarak biçimlendirilen bir diskten veri kurtarmanız ise muhtemelen mümkün olmayacaktır.
Dosya Sistemi Hasarı
Bu tür hasarlarda veri kurtarmanın başarısı, doğal olarak hasarın boyutlarına bağlı. Dosya sisteminin bütünlüğü korunmuşsa, verinin önemli bir kısmını muhtemelen kurtarabileceksiniz. Ancak dosya sistemi ciddi biçimde hasar görmüşse, herhangi bir dosyayı kurtarmanız ciddi çalışmalar gerektirebilir.