Yıllar geçtikçe müziğe bir şeyler oluyor, nedeni kimse bilmiyor

Dinlediğimiz müzikler, zaman içinde daha az karmaşık hale geliyor ve bunun sebebini kimse çözemiyor. Ve büyüklerimiz bize "nerede o eski müzikler" dediklerinde, çok da haksız olmadıklarını bilim de kabul ediyor.

Yıllar geçtikçe müziğe bir şeyler oluyor, nedeni kimse bilmiyor

Dört yüzyıl boyunca üretilen 20.000 müzik parçasının karmaşıklığını ölçmek için ağ bilimini kullanan bir çalışma, müziğin zamanla daha az karmaşık, yani daha basit hale geldiğini iddia ediyor. Müzik, bildiğimiz her toplumda insan hayatının önemli bir parçası. Bu yüzden, bu sanat formunun zaman içerisinde değişimini ve özellikle teknolojiyle beraber daha erişilebilir hale gelmesinin müziği nasıl etkilediğini incelemek oldukça ilginç bir araştırma alanı oluyor.

Henüz hakem denetiminden geçmemiş olan çalışmada ekip, “önceki çalışmalar, hızlı, birbirine bağlı ve algoritmik olarak düzenlenmiş ortamlarda dolaşan içeriklerin, şarkı sözleri ve sosyal medya yorumlarında görüldüğü gibi, basitleştirme süreçlerine tabi olduğunu ileri sürmüştür” diye yazıyor ve ekliyor: “Bu önemli bir soruyu gündeme getiriyor: Çağdaş müzik ortamında da benzer bir eğilim yaşanıyor mu?

Elbette müziğin karmaşıklığını ölçmek basit bir iş değil. Roma Sapienza Üniversitesi ve Padova Üniversitesi araştırmacıları, bu çalışma için yüzyıllar boyunca çeşitli türlerdeki müziği analiz etmek amacıyla ağ bilimi araçlarını kullandılar. Ekip, “Altı makro türe kategorize edilmiş yaklaşık 20.000 MIDI dosyasından oluşan bir veri setini analiz ettik ve müzik bestelerini notaların düğümler ve geçişlerin kenarlar olduğu ağırlıklı yönlendirilmiş ağlar olarak temsil etmeyi seçtik” diyor ve devam ediyor: “Bu yaklaşım türler arasındaki yapısal farklılıkları sistematik olarak araştırıyor ve müzikal karmaşıklığı ve zaman içindeki eğilimlerini ölçmek için potansiyel bir yöntem sunuyor.

Basitçe ifade etmek gerekirse, notaları “düğümlere” atayarak ve notalar arasındaki herhangi bir geçişi bağlantı çizgileri veya “kenarlar” olarak temsil eden ekip, daha sonra bir müzik parçasının ne kadar karmaşık olduğunu analiz etmeye başladı. Bir notanın tekrar tekrar başka bir notaya geçtiği yerlerde, bağlantı çizgisi kalınlaştırıldı ve bu da analizi kolaylaştırdı.

Yüzyıllar geçtikçe basitleşen müzik

Ekip, bu ağ analizini kullanarak önceki araştırmalarla uyuşmayan bazı şaşırtıcı sonuçlar buldu. Genel olarak, klasik müziğin modern müzikten çok daha karmaşık olmasıyla, müzikal karmaşıklığın yüzyıllar boyunca azaldığını buldular. Ancak, klasik müziğin kendisi de bu eğilimden etkilenmiş ve zaman içerisinde daha az karmaşık hale gelmiş gibi gözüküyor.

Caz ise, kısa bir süreliğine de olsa bu eğilime istisna oluşturuyordu. Ekip, “özellikle, klasik müzik düşüş eğilimi gösterirken, caz ilk günlerinde karmaşıklığında bir artış, ardından bir düşüş ve sonunda bir istikrar gösteriyor. Buna karşılık, diğer türler nispeten düz kalıpları koruyor ve verimlilik değerleri son yıllarda klasik ve cazınkilerle karşılaştırılabilir” diyor.

Sorumlu disko ve new wave mi?

Önceki araştırmalar, melodilerin daha yakın zamanlarda daha basit hale geldiğini ve bu eğilimin ilk olarak 1975 civarında disko ve new wave'in başlangıcından ve ardından hip-hop, elektronik müzik ve MTV’nin yükselişiyle ortaya çıktığını söylüyordu. Ancak, yeni çalışma incelenen tüm türlerde karmaşıklığın azaldığını bulduğu için, müziğin karmaşıklığındaki düşüşten bu yeni türleri sorumlu tutmak doğru olmaz.

Ekip, karmaşıklıktaki bu düşüşün sebebinin belli olmadığını söylerken, teknolojik gelişmelerin, daha fazla insanın müzik besteleyebilmesinin ve diğer pek çok faktörün rol oynuyor olabileceğini öneriyor. Müzikteki bu sadeleşme eğiliminin, küresel bağlantıların artması, içeriklerin hızlı bir şekilde yayılması, müzik tüketiminin algoritmik olarak düzenleniyor olması ve daha geniş toplumsal değişimleri yansıttığını da açıklamalarına ekliyor ve çalışmanın, yeni teknolojiler ve platformların ortaya çıkmasının önceki dönemlere göre daha düşük karmaşıklığa sahip olan türlerin geliştirilmesini teşvik ettiğini söylüyor.

Ayrıca, müziğin melodi açısından daha basitleşiyor olmasına rağmen, müzik enstrümanlarının artması gibi diğer bazı açılardan çok daha fazla katmana sahip olduğunu da belirtmek gerekiyor.

Yeni çalışmaya arXiv üzerinden ulaşılabilir.