Küresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma yolunda önemli bir adım atıldı. Bilim insanları, kullanılmış yemeklik yağı temel alarak, olağanüstü yapışkanlığa ve mukavemete sahip yeni bir geri dönüştürülebilir polyester plastik ailesi sentezledi. Öyle ki, bu yeni malzemeden üretilen yapıştırıcılar laboratuvar testlerinde bir sedan otomobili bile çekebilecek güce ulaştı.
Journal of the American Chemical Society dergisinde yayımlanan çalışma, atık akışlarının, petrol bazlı plastiklere çevre dostu ve verimli bir alternatif olabileceğini gösteriyor. Her yıl yaklaşık 14 milyar litre gibi muazzam bir kullanılmış yemeklik yağ atığı ortaya çıkıyor ve şimdiye kadar bu yağ, sınırlı alanlarda kullanılıyordu. Yeni araştırmayla birlikte bu atık, güçlü bir potansiyele sahip değerli bir hammadde haline geliyor.
Yağ molekülünden polimere dönüşümün sırrı
Araştırmacılar, bu polimerleri üretmek için öncelikle yağın kimyasal yapısını çözdü. Yağın ana bileşenleri olan yağ asidi zincirlerini ve gliserol moleküllerini kimyasal reaksiyonlarla parçaladılar. Daha sonra, elde edilen alkol ve ester moleküllerini çeşitli şekillerde birleştirerek yeni bir polyester plastik ailesini sentezlediler.
Bu yeni polimerler, erime noktaları ve kristal yapıları açısından yaygın ambalajlarda kullanılan düşük yoğunluklu polietilene (LDPE) benzer özellikler gösteriyor. Ancak oksijen atomları sayesinde güçlü bağlar oluşturarak yapışkanlıkta LDPE’den ayrılıyor.
Yapışma gücü testini geçti
Araştırma ekibi, yeni polimerin yapışma mukavemetini test etmek için iki paslanmaz çelik plakayı bu yapıştırıcıyla birleştirdi. Sonuçlar inanılmazdı: Yapıştırılan plakalar, 123 kilograma kadar ağırlığa dayanıklı kaldı. Hatta, bu yapıştırılmış çelik parçaları kullanarak hafif yokuş yukarı bir eğimde dört kapılı bir sedan otomobili bile çekmeyi başardılar. Bu dayanıklılık, bu polimerleri ticari olarak mevcut yapıştırıcılarla eşit veya daha güçlü kılıyor.
Bu güçlü yapışma ve dayanıklılık özellikleri, yeni polyesterleri ambalaj, otomotiv bileşenleri, tıbbi cihazlar ve elektronik gibi kritik alanlarda kullanılacak laminatlar ve yapıştırıcılar için ideal bir aday yapıyor.
Yeni plastiğin kolayca geri dönüştürülebilmesi, en önemli çevresel avantajı olarak görülüyor. Sentezlenen polyesterler, orijinal bileşenlerine ayrıştırılabiliyor ve bu bileşenlerden tekrar plastik üretilebiliyor. Ayrıca, yapılan testler, birden fazla geri dönüşüm döngüsünün plastiklerin özelliklerini neredeyse hiç etkilemediğini gösteriyor. Bunun yanı sıra bazı polimerler, yaygın olarak kullanılan yüksek yoğunluklu polietilen ve polipropilen gibi diğer plastiklerle birlikte de geri dönüştürülebiliyor.