Apple, peşinde büyük bir hayran kitlesi olan bir firma. Steve Jobs ise kendi gerçeklerini belirleyen (RDF - reality distortion field), ikna kabiliyetiyle ünlü bir yönetici idi. Ancak yanlış bilgiler, dedikodular ve propagandalar gerçek ile kurguyu ayırt etmeyi zorlaştırdı. Gerçek şu ki Apple, sandığınız kadar çok şeyi icat etmedi.
Örneğin Apple fanboy'larının sıkça takip ettiği Daring Fireball yazarı John Gruber, bir podcast yayınında Apple'ın yeni USB-C standardını icat ettiğini söylemiş, ancak bunun için elle tutulur bir kanıt göstermemişti. Efsanenin gerçek olmadığı, internette yayılıp tartışma konusu olmadan önce, kısa sürede ortaya çıkmıştı.
Ancak birkaç sene sonra USB-C'nin Apple tarafından yapılan önemli bir icat olduğunu tekrar duyarsanız şaşırmayın. Apple'ın yenilik üreten, mucitlerle dolu bir firma olduğuna ve yaptığı önemli icatlardan dolayı tebrik edilmesi gerektiğine kesinlikle inanıyoruz. Ancak bu icatlar genellikle karıştırılıyor... Steve Jobs bile firmanın çaldığını bir konuşmasında itiraf etmişti.
İşte Apple'ın icat ettiği sanılan şeylerden bazıları.
Efsane 1. Bilgisayar faresini ve grafiksel arayüzü Apple icat etmiştir
Bilgisayarlar bir süre önce klavye ve komutlardan ibaretlerdi. Apple ise çoğunlukla bilgisayar faresini ve onu kullanan işletim sistemini icat etmesiyle anılır. Özellikle grafiksel arayüzün (GUI) Apple tarafından yaratıldığına inanılıyor.
Ancak bu doğru değil. GUI ve fare, Palo Alto Research Center'da (PARC) Xerox tarafından icat edilmişti. Jobs, PARC'ı ziyaret ettiğinde Xerox Alto'nun grafiksel arayüzünden ve faresinden çok etkilenmiş, bunlara Apple'ın da ihtiyacı olduğuna karar vermişti.
Just knew that #SteveJobs is one of the man behind a creation of "mouse" so everyone uses his invention although u never have Apple things!
— daydreamer (@bua) 6 Ekim 2011
Bununla birlikte Jobs, grafiksel arayüzün Xerox değil kendisi tarafından icat edildiğine inanmış ve bunun için Microsoft CEO'su Bill Gates'i fikrini çalmakla suçlamıştı. Halbuki Gates de bu fikri Xerox'tan almış ve bunu itiraf etmişti.
Apple'ın Xerox'un fikrini nasıl çaldığını bilmek istiyorsanız, Her şey bir Remix'tir'in 3. bölümünü izleyebilirsiniz (Türkçe altyazılı).
Peki ya dokunmatik ekranlar?
Efsane 2. Apple, dokunmatik ekranlı telefonların mucididir
Apple, iPhone ile telefon sektörünü baştan aşağı değiştirdi. Ancak ilk dokunmatik ekranlı telefon Apple'ın değildi. Apple buna yaklaşmadı bile.
I'm thankful for #Apple claiming to invent the touchscreen smartphone. Without that Microsoft would still be working on WinMo 6. #thanks
— Chris Leckness (@ChrisLeckness) 24 Kasım 2011
iPhone'un tanıtılmasından yıllar önce Palm'ın çoğu Windows Mobile ile çalışan Pocket PC'leri piyasanın önde gelen telefonlarıydı. Palm T5, iPhone'dan yıllar önce çıkan dokunmatik telefonlar için iyi bir örnek.
Efsane 3. "Retina Ekran" Apple'ın buluşudur
Retina ekran, yıllardır bilinen yüksek çözünürlüklü ekranlardan farklı bir şey sunmuyor. "Retina", yüksek çözünürlüklü ekranlara tüketicinin ilgisini çekebilmek için üretilmiş bir reklam sözcüğünden fazlası değil. "Retina ekran" tanımı, cihaz boyutuna göre değiştiğinden belirli bir çözünürlüğü tanımlamıyor. Bununla birlikte "Full HD" dendiğinde 1920x1080 piksel çözünürlükten bahsedildiğini anlayabilirsiniz.
Can't wait for the 4.6" retina display iPhone 5! I simply can't go back to anything non-retina display!
— Hoe Teck Hwa (@javahoe) 22 Mart 2012
Daha da önemlisi, Retina ekranlar iPhone'da ve MacBook'larda kullanılmadan önce, daha yüksek çözünürlüklü telefon ve laptop'ların piyasada olmasıydı. Retina ekranlar, yüksek çözünürlük konusunda ilerlemeyi sağlamış olabilir ancak bu ekranlar, Apple'ın icadı değildi.
Videolu aramanın mucidi, Apple değil mi?
Efsane 4. Apple, videolu aramanın da mucididir
Yine karşımızda harika bir reklam sözcüğü var. "FaceTime" bir tür videolu sohbeti tarif ediyor, ancak videolu görüşmeler çok, çok daha önce vardı. FaceTime ortaya çıktığında Skype çoktan işleri büyütmüştü.
100% sure FaceTime is the best invention that apple has ever made
— annika marks (@annikamarks45) 26 Ağustos 2013
FaceTime, benzer uygulamalara göre daha az işlev sunuyordu. Ondan faydalanabilmek için hem sizin, hem de karşınızdaki kişinin bir iPhone'a sahip olması gerekiyordu. Tek çekiciliği ise, kullanımının kolay olmasıydı. Bugünkü videolu sohbet çözümleri, FaceTime'ı geçmeye devam ediyor.
FaceTime'ı kullanıyor ve onu seviyor olabilirsiniz, ancak onu kullanırken Apple'ın bir icadı olmadığını unutmayın.
Efsane 5. MP3 player'lar ve dijital müzik mağazası, Apple'ın fikridir
Apple'ı ciddi bir teknoloji firması haline getirmede iPod'un ve iTunes dijital müzik mağazasının önemi büyüktü. Ancak ikisini de ilk çıkaran, Apple değildi.
2001'de çıkan iPod'dan önce gelen birkaç MP3 player vardı. Bunlar arasında en ünlüleri Creative Nomad ve Diamond Rio PMP3000 idi. iPod, üzerindeki çarkı sayesinde kullanım kolaylığına sahipti - bu çarkın icadı için Apple'ın hakkını vermek gerekiyor. Ancak bugüne kadar Apple'ın MP3 çalıcılarının mucidi olduğunu sandıysanız, yanıldığınızı söyleyelim.
Apple's iPod was their best invention in my opinion. They reinvented the music business.
— Maraki Uchiha (@Vchihaa) 9 Eylül 2014
Dahası Apple, iPod'u icat etmediğini kendisi itiraf etmişti.
Dijital müzik mağazası konusuna geldiğimizde ise, bu tür bir mağazanın 1998'de Ritmoteca tarafından kurulduğunu ve firmanın Sony, Warner ve Universal gibi önde gelen kayıt firmalarıyla çalıştığını söyleyelim. Yani MP3 satma fikri de Apple'a ait değildi.
Müzik akış hizmetleri de Apple'ın icadı değil. Bir süredir hizmet veren Spotify, bugün iTunes satışlarının ve ücretli müzik indirmelerinin düşmesinin nedenleri arasında.