Akciğerlerimiz kan dolaşımına oksijen getirmekten ve karbondioksiti vücudumuzdan uzaklaştırmaktan sorumludur. Hava soluduğumuzda her akciğer bir balon gibi genişler. Peki ama bu “balon” şişemezse ne olur?
ÖLÜYORMUŞUM GİBİ HİSSETTİM
ABD'de yaşayan 20 yaşındaki Karlee Ozkurt isimli 20 yaşındaki genç kızın başına gelen tam olarak buydu. 5 yıl boyunca elektronik sigara kullandığını söyleyen Ozkurt’un sağ akciğeri iki kez söndü ve sonuçta kalıcı hasar meydana geldi.
New York Post'un haberine Karlee Ozkurt, yaklaşık 5 yıldır elektronik sigara kullanıyordu. Akciğer sönmeis teşhisi konduğunda yaşadıklarını şöyle anlatıyor: Nefes alamıyordum. Ölüyormuşum gibi hissediyordum. Polikliniğe gittim ve belirtilerimi anlattım: Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve sırt ağrısı. Beni hemen acil servise gönderdiler."
İKİ KEZ YAŞADI
ABD basınına göre sağ akciğeri iki kez sönen genç kız "Artık 40 yaşımı geçemeyeceğimden endişe ediyorum. İlk seferinde akciğerimin iğne ve şırıngayla yeniden genişletilmesi gerekti, ancak Kasım 2022'de akciğer tekrar çöktükten sonra göğüs duvarına yeniden tutturulması için bir ameliyat geçirmek zorunda kaldım" diyor.
AKCİĞER SÖNMESİ NEDEN OLUR?
Peki, akciğen sönmesi neden olur? Amerikan Akciğer Derneği’ne göre akciğer sönmesi, bazen bir kaburganın akciğeri delmesi gibi bir travma olduğunda meydana gelir. Ancak hava keseciklerinin yırtılması, KOAH ve kistik fibrozis gibi altta yatan akciğer hastalıklarından kaynaklanan sorunlar, hatta bir konser sırasında çok sert çığlık atmak gibi birçok nedeni de olabilir.
Akciğerleriniz göğüs duvarının içinde yer alır. Her akciğer, sünger benzeri dokuyla dolu balonlara benzeyen loblara bölünmüştür. Loblar, akciğerlerinizi göğüs duvarınızdan ayıran zarlar olan visseral plevra ile çevrilidir. Nefes alıp verirken akciğerler, göğüs duvarını kaplayan plastik sargı benzeri bir zar olan parietal plevraya doğru kayar. Ancak "balonlarınızdan" biri sızıntı yaparsa, örneğin KOAH akciğer dokusunda deliklere neden olursa, soluduğunuz hava sızıntıdan geçerek akciğerleriniz ve göğsünüz arasındaki plevral boşluk adı verilen boşluğa gider. Benzer şekilde, paryetal plevrada bir delik varsa (örneğin göğüs duvarından geçen bir kurşun gibi), bu da havanın doğrudan dışarıdan plevral boşluğa girmesine neden olabilir.
Bu hava, gidecek hiçbir yeri olmadığı için bu boşlukta birikmeye devam eder ve göğüs duvarı ile akciğerler arasında basınç oluşturur. Bu boşluktaki basınç ve hava miktarı arttıkça akciğerinizi daha da sıkıştırır ve nefes aldığınızda genişleyemez hale getirir.
Akciğer sönmesi belirtileri nelerdir?
Akciğer sönmesi belirtileri arasında nefes darlığı, bir tarafta göğüs ağrısı ve nefes alırken ağrı hissedilmesi yer alır. Eğer böyle bir durumdan şüpheleniyorsanız, hemen doktorunuza başvurmanız önerilir. Bir göğüs röntgeni bunu doğrulayacaktır.
Akciğer sönmesi nasıl tedavi edilir?
Sızıntının nedenine ve boyutuna bağlı olarak, akciğer genellikle kendi kendine iyileşebilir, ancak bunu yapmak için, akciğerin yeniden genişleyebilmesi için basıncı azaltmak üzere plevra boşluğundaki fazla havanın çıkarılması gerekir. Durum ileri seviyedeyse ve önemli bir sıkıntı yaratıyorsa, acil bir prosedür, doktorun basıncı hızla gidermek için göğse bir iğne yerleştirmesini içerir. Bunu takiben göğse bir tüp yerleştirilir ve bu tüp sızıntı iyileşip kapanana ve akciğer yeniden genişleyene kadar bir veya iki gün boyunca yerinde tutulur.
Bu içi boş tüp kaburgaların arasına yerleştirilir ve plevra boşluğundaki havayı çıkarmak için bir emme cihazına bağlanır. Bu göğüs tüpü yerleştirildikten sonra, akciğerin iyileşmesi genellikle yaklaşık 48 saat kadar sürer.
Akciğer sönmesi nasıl önlenir?
Vakaların çoğu önlenemese de, tütün ürünlerinin kullanımının bırakılması akciğer hastalığı riskinizi azaltabilir. Erkeklerin bu sorunu yaşama olasılığı genellikle daha yüksek olsa da, genetiğiniz de sizi belirli türlere yatkın hale getirebilir.