Bugünlerde daha fazla evdeyiz, dünyayı esir alan Corona Virüs'le ilgili daha fazla araştırma yapıyoruz. Herkesin en çok merak ettiği soruların başında 'Corona Virüs'ün ilk belirtileri nelerdir' sorusu var. Corona Virüs'le ilgili merak edilenler derledik:
1- CORONA VİRÜS'ÜN İLK BELİRTİLERİ NELER?
Corona Virüs vakalarında bugüne kadar çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığı oldu. Virüsün şiddetli seyrettiği olgularda zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği gelişebiliyor.
Bugüne kadarki vakalarda virüsün en belirgin ilk belirtileri ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı olarak görüldü.
İngiliz vatandaşı Conor Reed, Corona Virüs'e Çin'in Vuhan kentinde yakalanmıştı. Conor Reed 1 ayda soğuk algınlığı, grip ve zatürre olmak üzere üç aşamada hastalığı atlattığını söylemiş süreci şöyle anlatmıştı:
Belirtiler 3 aşamada ortaya çıktı. İlk aşamada soğuk algınlığım vardı. Soğuk algınlığından grip aşamasına geçtim. Gripten sonra tekrar iyileştim ve sonra zatürree oldum. Zatürree aşamasında hastaneye gittim. O aşamada nefes Soğuk algınlığı sırasında burun tıkanlığı, sinüs sorunları ve öksürük vardı. Grip belirtileri gösterdiğinde kamyon çarpmış gibiydim. Ciddi bir halsizlik vardı. Işık ve ses bile rahatsızlık veriyordu, sadece dinlenmek istiyordum. Zatürree olunca işler ciddileşmeye başladı. Akciğerimin kapasitesinin yarısını kullanıyor gibiydim. Aldığım hiçbir nefes yeterli olmuyordu. Sanki yeterince hava alamıyormuş gibiydim. Kese kağıdının içinde nefes alıp veriyormuşum gibi ses geliyordu.
2-CORONA VİRÜSE YAKALANANLAR NE ANLATIYOR?
İngiltere'de yaşayan 39 yaşındaki Tara Jane Langston Corona Virüs tedavisi görüyor. Polonya tatili dönüşü virüse yakalandığı ortaya çıkan 2 çocuk annesi Langston 'Ciğerlerimde cam varmış gibi hissediyorum. Bunu anlatmak zor, her nefes savaş gibi" diyor ve herkese sigarayı bırakma çağrısı yapıyor.
Langston, yoğun bakımdan paylaştığı videoda "Yoğun bakım ünitesindeyim, bu olmadan nefes alamıyorum. Önceki halime göre 10 kat iyiyim. Günlerin hesabını bile şaşırdım. Eğer hala sigara içiyorsanız hemen bırakın çünkü ciğerlerinize ihtiyacınız olacak. Lütfen hepiniz önlem alın, işinizi şansa bırakmayın. Nefes almak, hayata dönmek ve çevrenize zarar vermek istemiyorsanız uyarıları dikkate alın" diyor.
3-VİRÜS NEDENİYLE KİMLER RİSK ALTINDA?
Corona Virüs gençlerde de görülebiliyor ancak nadiren ağır hastalık tablosu ortaya çıkıyor. Yaşlılar, beraberinde bir hastalık öyküsü olanlar ağır risk altında. Genellikle 60 yaş ve üzeri yaş grubu virüsten daha fazla etkileniyor.
Bugüne kadar edinilen tecrübelere göre Corona Virüs teşhisi konanların yüzde 80'i hastalığı hafif şekilde geçiriyor. Yüzde 20'lik kısım hastanede tedavi görüyor. Hastalık çocuklarda daha nadir ve hafif şekilde görülüyor.
Bugüne kadar tespitlere göre 60 yaş üstünde olanlar, ciddi kronik rahatsızlığı bulunanlar (Kalp rahatsızlığı, diyabet, kanser vb), bağışıklık sistemi çok düşük olanlar, sağlık çalışanları en ciddi risk grubunu oluşturuyor.
Eğer kendinizle ilgili şüpheniz varsa ilk adım olarak Sağlık Bakanlığı'nın sitesinden Online Corona Virüs testini yapabilirsiniz.
4-PEKİ HAMİLELER RİSK ALTINDA MI?
Bu konuda bilimsel kanıtlar sınırlı. Sağlık Bakanlığı'nın açıklamasına göre Corona Virüs enfeksiyonu sonrası hamile kadınlar arasındaki hastalık şiddetinin, hamile olmayan yetişkin vakalara benzer olduğunu; hamilelik sırasında enfeksiyonun fetüste olumsuz bir etkisi olduğunu gösteren hiçbir veri yok. Şu ana kadar COVID-19'un hamilelik sırasında anneden bebeğe bulaştığına dair de bir kanıt da bulunamadı.
5- CORONA VİRÜS NASIL YAYILIYOR?
Dünya Sağlık Örgütü, Sağlık Bakanlığı ve tüm uzmanların üzerinde üzerinde birleştiği konu: Ellerinizi yıkayın... Bu çağrının nedeni virüsün nasıl bulaştığıyla ilgili... Corona Virüs, hastanın öksürmesi ile ortama taşınan damlacıkların solunması ile bulaşıyor. Eğer hastanın solunum parçaları ile kirlenmiş yüzeylere dokunulur ve elle yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağıza götürülürse virüs bulaşabiliyor.
6- NEDEN EVDE KALMALIYIZ?
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara hastalığın yayılmasıyla ilgili şu bilgileri veriyor: Bu hastalıkta normalde 1 kişi 5 kişiye bulaştırıyor. Siz önlemlerinizi alırsanız; mesela okul kapatmayı, işe gitmeyi, sosyal mesafeleri kapatmayı sağlayabiliyorsanız bu rakamı iki buçuğun altına indirebiliyorsunuz. Modellemeler bunu gösteriyor. Eğer evdeki izolasyonu çok sık uygularsanız ve başarılı olursanız bu rakam birlere kadar inebiliyor.
Kara'ya göre oldukça ciddi, hafife alınmaması gereken bir virüsle karşı karşıyayız: "İnsanların kendilerini iyi hissetmeleri gerekebilir ama şunun altını çizelim. Bu hastalık gerçekten ağır gidiyor, evde kalmamız gerekiyor. Evet, hastalıktan büyük kesim iyileşiyor ama iyileşenlerin de akciğerlerinde hasar bırakıyor. Yani bir futbolcu bu hastalığı geçirdikten sonra hayatının kalan kısmında futbol oynayamama ihtimali çok yüksek"
7-ANTİBİYOTİKLER VİRÜSE KARŞI ETKİLİ Mİ?
Bu sorunun cevabı hayır. Antibiyotikler virüs değil bakterilere karşı etkili. Bu nedenle Corona Virüs enfeksiyonunu önlemek için antibiyotikler kullanılamıyor.
8-EVDEKİ EVCİL HAYVANLARDAN VİRÜS BULAŞIR MI?
Sağlık Bakanlığı bu soruya "Evde bakılan kedi/köpek gibi evcil hayvanların Yeni Koronavirüsla (COVID-19) enfekte olması beklenmemektedir. Ancak evcil hayvanlarla temas sonrası her zaman için ellerin su ve sabunla yıkanması gereklidir. Böylece hayvanlardan bulaşabilecek diğer enfeksiyonlara karşı korunma sağlanacaktır" yanıtını veriyor.
Uzm. Dr. Fatma Nur Özdoğan bu konuda "Kediler ve köpekler gibi evcil hayvanların 2019-nCoV ile enfekte olduğuna veya virüsün bu hayvanlar arasında yayıldığına dair hiçbir kanıt yoktur." diyor.
9-CORONA VİRÜS HANGİ YÜZEYDE NE KADAR KALIYOR?
ABD'li uzmanların araştırmasına göre virüs bakır yüzeylerde 4 saat, karton üzerinde 24 saat, plastik ve paslanmaz çelik yüzeylerdeyse 3 güne kadar hayatta kalabiliyor. Virüsün aktif kalma süresi sıcaklık, nem oranı ve virüsün miktarı gibi faktörlere göre değişiklik gösterebiliyor.
Bu konuda Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, geçen sürede ne kadar virüsün canlı kaldığının önemli olduğunu söylüyor.
10-CORONA VİRÜSÜN KULUÇKA SÜRESİ NE KADAR?
Sağlık Bakanının verdiği son bilgiye göre hastalığın kuluçka süresinin asgari 2, azami 14, ortalama 5-6 gün olduğu gözleniyor. Virüsün bulaştırıcılık süresi kesin olarak bilinmiyor.