NASA, ABD başkanı Donald Trump’ın yayınladığı çok sayıda başkanlık emrinin ardından, bazı astrofizik ve gezegen bilimi komitelerinin çalışmalarını durdurdu.
SpaceNews’in haberine göre NASA Genel Merkezi, yayınladığı bildiride çeşitli değerlendirme ve analiz gruplarının liderlerine, faaliyetlerinin gözden geçirildiğini, uzay ajansının Trump’ın son emirlerine uyduklarından emin olana kadar toplantı ve faaliyetlerini duraklatmaları talimatını verdiğini bildirdi. NASA, yazısında Trump yönetiminin çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık rollerindeki federal çalışanları işten çıkarma kararına, “cinsiyet ideolojisi aşırılığını” sona erdirmeyi amaçladığı söylenen bir yürütme emrine ve önceki yönetimin iklim değişikliğiyle ilgili kararlarını geri alarak “Amerikan enerjisini serbest bırakmayı” amaçlayan diğer bir karara atıfta bulundu.
Trump’ın federal hükümetteki çeşitlilik, eşitlik, kapsayıcılık ve erişilebilirlik (DEIA) ofislerini kapatmaya yönelik yürütme emrini duyurmasından kısa bir süre sonra NASA, çeşitlilik programına da hızla son verdi ve ilgili tüm sözleşmeleri iptal etti. NASA’nın geçici yöneticisi Janet Petro paylaştığı bir yazıda “Hükümetteki bazı kişilerin bu programları kodlanmış veya kesin olmayan bir dil kullanarak gizleme çabalarının farkındayız” diye yazmıştı ve eklemişti: “5 Kasım 2024’ten bu yana sözleşme açıklamasında veya personel pozisyonu açıklamasında sözleşme ile DEIA veya benzeri ideolojiler arasındaki bağlantıyı gizlemek için bir değişiklik olduğunu biliyorsanız, lütfen tüm gerçekleri ve koşulları bildirin.”
NASA'ya Trump dokunuşu
Görünüşe göre uzay ajansı artık herhangi bir kısımda sorun olmadığından ve hiçbir bölümünün Trump’ın son emirlerini ihlal etmediğinden emin olmaya çalışıyor. NASA’nın analiz grupları, Federal Danışma Komitesi Yasası kapsamına girmeyen ve ajansın Astrofizik ve Gezegen Bilimi Bölümüne geri bildirim sağlayan, ancak resmi önerilerde bulunmayan topluluk tarafından organize edilmiş gruplar olarak biliniyor. Bu, Ay ve Mars’ın keşfi, dış gezegenlerin incelenmesi ve Venüs, Merkür ve diğer güneş sistemi hedeflerine yönelik görevlerle ilgili konuları gözden geçirdikleri ve analiz ettikleri anlamına geliyor.
Bu gruplardan biri olan Mercury Exploration Assessment Group, Salı günü bir toplantı düzenlemeyi planlamıştı ancak yapılan bildirim nedeniyle bu toplantıyı iptal etmek zorunda kaldı. MExAG yönlendirme komitesi üyesi Mallory Kinczyk, sosyal medya platformu Bluesky’da “MExAG yönlendirme komitesi, ilk yüz yüze toplantımızın bu nedenle iptal edilmesinden dolayı çok üzgün” diye yazdı.
Trump, bilime savaş mı açtı?
Ayrıca Trump yönetiminin kısa sürede yayınladığı çok sayıdaki emirden etkilenen tek ABD federal bilim kurumu NASA değil. Başkanın, Ulusal Sağlık Enstitüsü gibi kurumlarda araştırma hibesi incelemelerini, seyahatleri ve eğitimi askıya almasının ardından, Ocak ayının sonlarında birkaç bilim toplantısı ve buluşması aniden iptal edildi.
Trump’ın göreve başlama konuşmasında beyan ettiği, Mars'a astronot indirme ve Amerikan bayrağı dikme vaadi, NASA’nın güneş sistemini keşfetme ve önemli bilimsel soruların yanıtları için evreni araştırma hedefleriyle uyuşmuyor olabilir. Ajans ayrıca 2027’ye kadar Ay’a astronot indirmeye ve 2030’larda bir zamanda Mars’a ulaşmak için bir geçit olarak Ay yüzeyinde sürdürülebilir bir insan varlığı kurmaya odaklanıyor. Özellikle de Mars’a inme hayalinin başkanın milyarder arkadaşı Elon Musk tarafından da paylaşıldığı düşünülürse, bu planın Trump yönetimi altında hala devam edip etmediği belli değil.