50 yıl önce, birkaç senede bir uzaya roket gönderebildiğimiz bir dünya vardı. Kimse uzaya attığımız birkaç parça çöpün bir gün başımıza dert olabileceğini düşünmüyordu.
Ancak artık günde bir kereye varabilecek frekanslarla uzaya roket gönderebiliyoruz ve yakında bu rakam daha da artacak. Artık sadece devletler değil, özel şirketler de yörüngeye uydu yerleştirmek için SpaceX'in kapısını aşındırıyor. Yeniden kullanabilen insansız roketler kalkış yapıp uzaya yükünü bırakıyor ve bir iki saat içinde dünyaya geri dönüp yeniden kalkışa hazır hale geliyor. Hatta Musk'ın şirketi SpaceX dev uzay gemisi Starship'i artık doğrudan fırlatma rampasının üzerine dik şekilde indirebiliyor. Yakında bu dev aracı hızlıca yakıt ikmali yaptıktan sonra tekrar fırlatma yapacak duruma da getirecekler.
Fakat tüm bu gelişmelerin bir bedeli var. Roket parçaları uzayda dev bir çöp yığını oluşturuyor. Bu parçaların Dünya'ya geri düşmesi durumunda atmosferin parçaları eriteceği düşünülüyor ancak bunun garantisi de yok. Bazı büyük veya sert parçaların tam anlamıyla yanıp kül olmadan önce bir uçağa çarpma riski veya tek parça halinde yere ulaşabilme tehlikesi bulunuyor.
Yolda yürürken artık yukarı bakacağız
Dr. Ewan Wright önderliğindeki bir grup bilim insanına göre, bir kişinin bir yıl içinde bu şekilde bir kazayla ölme riski 2.200'de 1 orana yükselmiş durumda. Yani kısa bir süre sondr binde 1 ihtimal ve sonrasında 500'de bir, ardından yüzde 1 gibi korkunç büyük risk oranlarına ulaşabiliriz.
Araştırmacılar, bu yıl yoğun hava trafiği sahasına bir roket çöpünün düşme olasılığının yüzde 26 olduğunu hesapladılar. Bu bile yeterince büyük bir risk.
Fırlatma verilerini takip eden RocketLaunch.org adlı internet sitesine göre, 2000 yılında sadece 81 başarılı roket fırlatması gerçekleştirildi. 2024 yılına gelindiğinde ise tek bir yılda gerçekleştirilen fırlatma sayısı 258'e çıktı ve yörüngede 2.300 roket gövdesi kaldı. 2025'te ise günde iki fırlatma frekansına ulaşılması bekleniyor.