İnternette bir sayfadan diğer sayfaya sörf yaparken, o ana kadar ziyaret ettiklerinizden çok farklı bir site ile karşılaşabilirsiniz. Rengarenk ve hareketli görsel öğelerin ses ve müzikle desteklendiği bu tip siteler, ziyaretçilerine daha hoş vakit geçirtmek konusunda son derece iddialılar.
Bu tarz bir site ile karşılaştığınızda, sayfaların tamamında veya bir bölümünde "Flash" adı verilen programdan yararlanıldığına emin olabilirsiniz. Çoğu kez Macromedia'nın Flash programıyla, bazen de alternatif programlarla hazırlanan bu tip interaktif sayfalara, güncel web sitelerinde sıkça rastlanmaktadır. Standart bir web sayfası, HTML (HyperText Markup Language) adı verilen basit bir programlama dilinin yardımıyla hazırlanırlar. Bu tip bir sayfayı hazırlamak için Not Defteri programı içerisinde gerekli kodları elle yazmanız gerekir. İleri düzeyde HTML bilgisine sahip olmanızı gerektiren bu seçenek dışında, HTML bilgisine sahip olmadan web sayfaları hazırlamanıza yardım eden seçenekler de mevcuttur. Kısaca WYSIWYG (What You See Is What You Get) olarak bilinen bu programlar; çok basit işlemler sonucunda, aynen Word ile bir belge hazırlıyormuşçasına, web sayfaları hazırlamanıza yardımcı olur. Bu programları kullanırken, en ufak bir HTML bilgisine sahip olmanıza gerek yoktur.
Tam da bu noktada, önemli bir konuya açıklık getirmek uygun olacaktır. Web sayfalarına hareket ve ses getiren Flash programı, asla HTML diline bir alternatif olarak değerlendirilmemelidir. Flash öğeleri çeşitli programlar yardımıyla hazırlandıktan sonra, standart HTML web sayfalarının içerisine eklenirler. Başka bir deyişle, hareketli öğeleri hazırlamak için kullanılan Flash programının da WYSIWYG temeline dayandığı söylenebilir. Kendi Flash öğelerinizi nasıl hazırlayabileceğinizi öğrenmeden önce, Flash'ın tam olarak ne anlama geldiğini öğrenmeniz daha mantıklı olacaktır.
Flash Nedir?
FLASH NEDİR?
Flash, Macromedia firması tarafından geliştirilmiş, vektörel grafik mantığına dayalı bir teknolojidir. Bu teknolojiyi hayata geçirmenize yardımcı olan resmi programın adı da Macromedia Flash'tır. İlk bakışta grafik editörlerine çok benzeyen bu program, interaktif web sayfaları hazırlamak için ihtiyaç duyabileceğiniz çok sayıda araca sahiptir. Her bir sürümünde daha fazla özellik sunan program, Macromedia Flash MX 2004 adını taşıyan en son sürümde, sunucu tabanlı uygulamaların hazırlanmasına bile İmkan tanımaktadır.
Flash MX veya alternatif programlar yardımıyla hazırlanan Flash öğelerinin belli başlı özellikleri bulunmaktadır. Bu özelliklerin başında, internet standartları için yüksek kalitedeki resimlerin, animasyonların ve seslerin çok küçük dosya boyutlarıyla web sayfalarına yerleştirilebilmesi gelir. Kısacası, sayfa yüklenme sürelerinde bir değişiklik olmadan, daha kaliteli bir içeriğin sunulması Flash sayesinde mümkün olmaktadır.
Flash öğelerinin nasıl hazırlandığına dönecek olursak, Macromedia Flash ile hazırladığınız öğelerin ".FLA" uzantısıyla kaydedildiği belirtebilir. FLA dosyaları, hazırladığınız animasyonun tüm bilgilerini (katmanlar, resimler, metinler, kodlar gibi) ileride düzenlenebilecek şekilde saklar. Ancak ortaya çıkan sonucu internette yayınlamak istediğinizde, orijinal FLA dosyasını SWF dosya tipine dönüştürmeniz gerekecektir. SWF dosyaları, daha önceden de belirttiğimiz gibi, HTML dosyalarıyla ilişkilendirilirler.
Yeni Başlayanlar İçin: SWF Dosyaları
Yeni başlayanlar için bir miktar karmaşık olabilecek bu konu, şu şekilde de açıklanabilir: SWF dosyalarının sayfaya eklenmeleri, bir resim dosyasının web sayfasına yerleştirilmesinden çok da farklı değildir. Internet Explorer gibi bir web tarayıcısı içerisinden bu sayfayı yüklediğinizde, SWF dosyası da yüklenir ve yeri geldiğinde görüntülen meye başlanır. Buradaki esas nokta, işlemler sırasında web tarayıcınızın Flash öğelerini tanımasıdır. Bu da ancak Flash eklentisi (plug-in) sayesinde mümkün olabilir. Internet Explorer başta olmak üzere, güncel web tarayıcılarının tamamına yakını Flash eklentisine sahiptir. Ancak bu eklentinin de zamanla güncellenmeye ihtiyaç duyduğu unutulmamalıdır.
Eğer bilgisayarınızda Flash eklentisi kurulu değilse, içerisinde Flash öğeleri barındıran bir sayfayı ziyaret ettiğinizde ekranınıza sisteminizde Flash desteğinin bulunmadığını ve bu eklentiyi ücretsiz olarak nereden indirebileceğinizi belirten bir uyarı mesajı gelecektir. Bu mesajı takip ederek, çok kısa bir süre içerisinde ve ücretsiz olarak Flash eklentisini sisteminize yükleyebilirsiniz.
Animasyon Tipleri
ANİMASYON TİPLERİ
Flash programı, animasyon hazırlarken size iki farklı seçenek sunar. İki seçeneğin ilki, yıllardır çizgi film hazırlamak için kullanılan teknikten farklı değildir. Bu teknikte, animasyonu oluşturan kareler teker teker hazırlanır ve daha sonra hızlı bir biçimde (tercihen saniyede 24 kare) arka arkaya gösterilir. Bu teknik, büyük dosya boyutlarıyla karşılaşmanıza yol açar ve internet için çok da uygun olduğu söylenemez.
Flash'ın sizlere sunduğu ikinci seçenek ise çok daha kullanışlıdır. Bu teknikte, animasyonu oluşturan temel öğeler (karakter, metin, arka plan öğeleri gibi) bir kez hazırlanır ve daha sonra animasyon içerisinde çeşitli şekillerde hareket ettirilir. İlgili öğenin bir konumdan diğerine kayarak geçmesi ya da boyutunun değişmesi gibi adım adım gerçekleşen işlemler, bir bütün olarak düşünüldüğünde ortaya güzel bir animasyonun çıkmasını sağlar.
Bu tekniğin bir başka ilginç özelliği ise, animasyona interaktif öğeler eklenebilmesi İmkanıdır. Bu sayede, izleyicinin animasyonu pasif olarak izlemesi önlenmiş olur ve izleyici de bu şovun bir parçası haline gelir.
Macromedia Flash MX ile bu tarz bir animasyon hazırlamak isterseniz, programın 30 günlük deneme sürümünü "www.macromedia.com" sitesinden indirebilirsiniz.
Flash Kime Hitap Ediyor?
FLASH KİME HİTAP EDİYOR?
Web sayfası tasarımı konusunda yaşanan tartışmaların başında, önceliğin içeriğe mi yoksa tasarıma mı verilmesi gerektiği konusu gelir. Asıl olan, bu ikisinin dengelenmesidir. Ancak bu durum söylendiği kadar kolay olmayabilir. Flash ile hazırlanmış sayfalar, doğal olarak tasarım yönü ağır basan bir yapıya sahiptirler. Buna rağmen, sayfaların içeriği çoğu kez yetersiz kalmaktadır. Ayrıca Flash teknolojisiyle sunulan zengin bir içeriğin, çoğu kez kullanışsız kaldığı da bilinmektedir. Örneğin, Flash içerisindeki metinlerde arama yapma İmkanı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, interneti bir bilgi kaynağı olarak gören kişiler de Flash tasarımlarından çok memnun kalmamaktadırlar.
Tersten düşünüldüğünde ise, görselliğe önem veren kullanıcılar için Flash vazgeçilmezdir. Flash ile hazırlanan ve sanat eseri niteliğindeki web sayfaları, bu kişilerin görüşünü doğrular niteliktedirler. Kişisel görüşümüz, sitelerin sadece Flash teknolojisini kullanarak hazırlamasının yanlış olduğu yönünde. Bunun yerine, sadece gerekli yerlerde Flash'tan faydalanarak silenin görselliğini ve kullanışlılığını arttırmak çok daha mantıklı gözükmektedir. Zaten günümüzün popüler sitelerini incelediğinizde, bu kuralın son derece geçerli olduğunu rahatlıkla fark edebilirsiniz.
Macromedia Flash MX
MACROMEDIA FLASH MX
Macromedia Flash ile çalışmak; Photoshop, Paint Shop Pro veya Corel Photo Paint gibi grafik programları ile çalışmak gibidir. Flash MX, bilgisayar dünyasındaki belli başlı grafik formatlarıyla uyumludur ve bu grafik dosyaları üzerinde düzenleme yapmak için çok sayıda araca sahiptir. Öte yandan, Flash MX kendi vektörel grafiklerinizi oluşturmanız için de çok sayıda araç sunar. Animasyon hazırlamayı, sesler eklemeyi ve tüm bunları çeşitli efektlerle zenginleştirmeyi destekleyen program, tüm bu özelliğiyle 3D Studio gibi animasyon programlarına da benzetilebilir.
Flash MX'in üreticisi Macromedia, bu programıyla temel olarak interneti hedef alır. Buna rağmen, Flash MX yardımıyla iki boyutlu animasyonlar hazırlamak ve hatta bilgisayar oyunları oluşturmak da mümkündür. Macromedia Flash MX, tüm bunları ve daha fazlasını desteklese de, asıl hedef internet üzerindeki web sayfalarıdır.
Flash öğeleri hazırlamak için sahip olduğunuz tek seçenek Macromedia Flash MX ile sınırlı olmasa da, bu konuda aklınıza gelebilecek ilk program da budur. En son versiyonunda çok sayıda yeni özellik sunan Macromedia Flash'ın 30 günlük deneme sürümünü indirmek ve bu program hakkında daha fazla bilgi almak için "www.macromedia.com" adresini ziyaret edebileceğinizi bir kez daha hatırlatalım. Eğer program hoşunuza giderse, belli bir ücret karşılığında tam sürümünü satın alabilirsiniz.
Alternatif Program: SWiSHmax
ALTERNATİF PROGRAM: SWISHMAX
Flash öğeleri hazırlamak konusunda ihtiyaç duyabileceğiniz tüm araçları sunan SWiSHmax; bu yönüyle Macromedia Flash programına komple bir alternatif oluşturuyor. Program hakkındaki ayrıntılı bilgileri öğrenmek için "www.swishzone.com" adresini ziyaret edebilirsiniz.
Program, 230 farklı Flash efektine sahip olarak geliyor ve JavaScript tarzı bir script dilini destekliyor. Başlangıç seviyesindeki kullanıcılar için kodlama gerektirmeyen bir programlama tarzı sunan SWiSHmax, uzman kullanıcıların ise SWiSHscript aracılığıyla kendi programlarını yazmalarına İmkan tanıyor. Flash animasyonuna eklediğiniz metinlere, resimlere ve seslere uygulayabileceğiniz 230 farklı efektin yanı sıra, dilerseniz kendi efektlerinizi de oluşturabilirsiniz.
3 boyutlu şekiller de dahil olmak üzere her türlü çizim aracını kullanıcılarına sunan SWiSHmax programının en önemli özelliği ise, saydığımız tüm bu özellikleri kullanışlı bir arabirim içerisinde toplamış olmasıdır. Hazırladığınız Flash öğelerini SWF olarak kaydetmenize veya başka bir Flash programına aktarmanıza İmkan tanıyan SWiSHmax, ortaya çıkan SWF dosyasını sıkıştırarak dosya boyutunu küçültme seçeneğini de kullanıcılarına sunuyor.
SWiSHmax'in 99 Dolarlık fiyatı, Macromedia Flash MX'in 499 dolarlık fiyatının yanında oldukça düşük kalıyor. Eğer animasyon hazırlamak için çok fazla para harcamak istemiyorsanız, tercihinizi SWiSHmax'ten yana kullanabilir ve çok para harcamaktan kurtulabilirsiniz. Belki sonuçta Flash MX gibi komplike bir programa sahip olmayacaksınız; ancak ihtiyaçlarınızı da rahatlıkla karşılayabileceksiniz. Kısacası SWiSHmax, düşük bütçeli kullanıcılar için son derece uygun bir alternatif olmayı başarıyor.
İpucu: Flash'ın Temelleri
İPUCU: FLASH'IN TEMELLERİ
Başarılı bir web sayfası hazırlamanın en temel kurallarından bir tanesi, yükleme sürelerini minimum seviyede tutmaktır. Bu yüzden, tasarımcıların büyük bir çoğunluğu web sitelerinde Flash öğeleri bulundurmaktan kaçınmaktadır. Ancak bu düşünce temelde yanlıştır. Sanılanın aksine, Flash teknolojisi bu konuda oldukça gelişmiş bir özelliği sahiptir. Zira, web sayfasında yer alan bir Flash öğesinin gösterilmeye başlanması için, ".SWF" uzantılı dosyanın tamamen yüklenmesi gerekmez.
Streaming (akışkan) teknolojisini baz alan Flash, dosyanın yüklenen bölümünü hemen görüntülemeye başlar. Bu sayede, kısa film kategorisine girebilecek animasyonlar dışında, Flash ile hazırlanmış standart site içi öğelerin (menü ve reklam gibi) neredeyse hiç fark edilmeden yüklenmesi mümkün hale getirilir. Flash'ın sahip olduğu en önemli avantajlardan birisi de zaten budur.
İpucu: Flash Kursu
İPUCU: FLASH KURSU
Flash ile ilgili yazdıklarımızın buraya katlar olan bölümünü okuduysanız, konunun oldukça geniş ve karmaşık olduğunu da mutlaka fark etmişsinizdir. Flash programlarının detaylan ve Flash öğelerinin hazırlanması konusunda daha fazla bilgi almak için, piyasadaki eğitim kitaplarından ya da Flash kurslarından yardım almanızda büyük yarar var. CHIP dergisiyle birlikte hediye olarak verilen CD'lerde de, zaman zaman Flash derslerine yer verildiğini önemle hatırlatmalıyız.
Bilgi: Nesneler İçin Bir Kütüphane
BİLGİ: NESNELER İÇİN BİR KÜTÜPHANE
Flash MX'e dışarıdan nesne eklemek için "File / Import" fonksiyonu kullanılır. Başka bir ortamdan programa transfer edeceğiniz tüm nesneleri, "CTRL+ L" tuş kombinasyonunun yardımıyla kütüphaneye (library) kaydedebilirsiniz. Kütüphanede bulunan nesneleri Flash animasyonuna eklemek içinse, klasik "sürükle-bırak" yöntemine baş vurmanız yeterli olacaktır.
BİLGİ: SİSTEM GEREKSİNİMLERİ
Macromedia Flash MX için ihtiyaç duyacağınız sistem gereksinimleri şu şekildedir:
600 MHz Pentium III işlemci, 256 MB bellek, sabit disk üzerinde 347 MB boş alan, 800x600 çözünülürlüğü destekleyen standart bir monitör ve Windows 98 SE, Windows 2000 veya Windows XP işletim sistemi.