İklim değişikliğinin ve insanların deniz üzerindeki faaliyetlerinin yarattığı belirsiz etkileri keşfetmek amacıyla 2001'de imzalanan ve bugün 24 ülkenin[1] yer aldığı Karadeniz, Akdeniz ve Mücavir Atlantik Bölgesinde Yaşayan Deniz Memeli Türlerinin Korunması Anlaşması (ACCOBAMS) kapsamında ilgili bölgelerdeki deniz memeli popülasyonunun korunması ve incelenmesi hedefleniyor. Bu senaryoda ortak bilgi oluşturma amacıyla ACCOBAMS Araştırma İnisiyatifi (ASI) oluştu. Ortak çalışmaya dayalı koordine gözetim programı olan ASI, Akdeniz ve Karadeniz arasındaki alanda deniz memeli popülasyonunun koşullarını bölgesel seviyede inceliyor.
ACCOBAMS Araştırma İnisiyatifi ilk veri toplama ve gözetim görevlerini 2018'in yaz aylarında ve 2019'da tamamladı. Şimdi ise 20 ülke ve 30'dan fazla kurumun içinde bulunduğu koruma çalışmalarının özetiyle son aşamaya doğru ilerliyor.
ACCOBAMS Araştırma İnisiyatifi, Akdeniz ve Karadeniz'de türünün ilk araştırma faaliyeti olduğu için çok emek harcandı. Projeye 100'den fazla bilimsel gözlemci katıldı ve 8 özel hava aracının yanı sıra 6 botla birlikte denizde ve gökyüzünde çalıştı. Yaklaşık 4 ay süren saha çalışmalarında özel istatistik yazılımı sayesinde belirli izleri takip ederek toplamı 92.000 km'den fazla olan Akdeniz ve Karadeniz'in büyük çoğunluğunu gözlemlemeyi başardılar.
[1] Arnavutluk, Bulgaristan, Cezayir, Fas, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, İspanya, Karadağ, Kıbrıs, Mısır, Lübnan, Libya, Malta, Monako, Portekiz, Romanya, Slovenya, Suriye, Tunus, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan
Veri toplama süreci doğrudan gözlemlemeyle ve kısmen özel araçlarla gerçekleşti. Hava araçlarında çalışan ekipler hayvan gruplarını görebilmek için 600 ft yukarda belirli bir hızı koruyarak ilerlediler veya bazı durumlarda fotoğraflarını çekebilmek için birkaç kere üstlerinden uçtular. Öte yandan bottaki ekipler, görsel verileri gördüklerinden ve elde ettikleri ses verilerinden yola çıkarak topladı. Bu da botların arkasından suya daldırıldığında çeşitli deniz memelilerin yarattığı sesleri yakalayabilen özel ekipmanların kullanılmasıyla mümkün oldu.
Dayanıklı ve yarı dayanıklı Panasonic TOUGHBOOK notebooklar, barındırdıkları özellikleri sayesinde gözetmenlerin görevlerindeki önemli yardımcılarından birisi oldu. Özel programların sahada kullanılmasını sağlayarak, uzun batarya ömrü sunarak, titreşimlere ve hava araçlarındaki çok yüksek sıcaklıklar, botun içine giren sular ve güneş ışığına doğrudan maruz kalma gibi güçlü çevresel koşullara dayanarak araştırma sırasında kritik bir destek sundu.
Bugüne kadar üretilmiş en ince ve en hafif TOUGHBOOK cihazı olan TOUGHBOOK CF-54, dayanıklılık için geliştirilmiş özel bal peteği tasarımıyla ve sıvı dökülmesine karşı korumalı klavyesi ile öne çıkıyor. Öte yandan TOUGHBOOK CF-33 de cihaz çalışırken değiştirilebilir iki adet bataryası ve sadece ekranla tablet gibi çalışmasını sağlayan ayrılabilen klavye özelliğiyle birlikte tam dayanıklı bir yapı sunuyor.
ACCOBAMS Araştırma İnisiyatifi Bilimsel Koordinatörü Simone Panigada, konuyla ilgili şunları söyledi: "Güvenebileceğimiz cihazlara sahip olarak bu projenin gerçekleştirilmesi için çok önemli olan bir şey elde ettik. Bu kadar fazla parçadan oluşan bir inisiyatifi gerçek zamanlı gözlemlerle yürütürken, toplanan veriye zarar verebileceği veya tüm günün çalışmasını boşa çıkarabileceği için teknik problem yaşamak gibi bir seçeneğimiz yoktu."
ACCOBAMS Araştırma İnisiyatifi, Akdeniz ve Karadeniz'de gerçekleştirilen 2 araştırma turunda deniz memelilerin yanında diğer deniz canlıları (deniz kaplumbağaları, şeytan vatozu, köpekbalıkları, deniz kuşları), denizdeki çöpler ve sualtındaki sesler hakkında bilgi toplamak için özel bir fırsat sundu. Ortaya çıkan sonuçlar popülasyon trendlerini gözlemlemek için değerli bir temel oluşturacak. Aynı zamanda denizdeki memeli canlıların karşılaştığı mevcut tehditler ışığında değerlendirilecek ve ACCOBAMS tarafları için koruma önerileri geliştirilecek.
Simone Panigada, sözlerine şunları da ekledi: "Denizlerimizde yaşayan çok fazla hayvan var. Dolayısıyla onları korumak çok önemli. Buradan yola çıkarak büyük omurgalıların yoğunluğunu ve bolluğunu ortaya çıkaracak bir nüfus sayımı yapmayı hedefliyoruz. Bu nüfus sayımı hem başlangıç noktası görevi görecek hem de önümüzdeki birkaç yıl içinde yapılacak yeni anketlerin karşılaştırması için kullanılabilecek. Aynı zamanda deniz nüfusunda yaşanan trendleri de belirleyebileceğiz."
Panasonic Avrupa Kurumsal Mobil Çözümler Pazarlama Genel Müdürü Jan Kaempfer ise "TOUGHBOOK cihazları uzun süre kullanılacak ve zorlayıcı koşullara dayanabilecek şekilde tasarlandı. Bu yüzden uzak ortamlarda çalışan kaşifler için ideal bir araç haline geliyor. Cihazlarımızın böyle önemli bir bilimsel projede yer almasından mutluluk duyuyoruz" dedi.