Antik Yunan Tapınaklarındaki Rampalar Ne Anlama Geliyor?

Antik Yunan tapınaklarında sıklıkla karşımıza çıkan rampalar, tarihi medeniyetle ilgili önemli bir detayı gözler önüne seriyor.

Antik Yunan rampalarının gizemi

Antik Yunan uygarlığı, pek çok gelecekçi fikrin örneğine sahipti: Tamamlanmış olmasa da bir demokrasi konsepti bulunuyordu; Batı felsefesinin temellerini ve aynı zamanda bazı ilk bilim adımlarını atmıştı. Görünene göre, aynı zamanda engelli erişimi ve engellilerin yaşama dahil edilmeleri konusunda da zamanlarının çok ilerisindeydiler.

Genellikle arkeologlar tarafından göz ardı edilse de, pek çok antik Yunan tapınağında girişe yönelen rampalar bulunuyor. Antiquity dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre bu rampalar, engelli kişilerin binaya erişimini sağlamayı amaçlıyordu ve tarihte de ilk olarak değerlendirilebilirler.

Aslında bu rampaların ne amaçla kullanıldığını kesin olarak açıklayan somut bir kanıt bulunmuyor. Ancak araştırma, rampaların yoğunlukla hareket engeli bulunan kişilerin sıkça ziyaret edecekleri alanlarda bulunmasının, antik Yunan'ın engellilerin ihtiyaçlarına yanıt vermeyi amaçladığını gösteriyor. Araştırmanın başyazarı ve Kaliforniya Eyalet Üniversitesi arkeoloğu Dr. Debby Sneed şunları söylüyor: "Antik Yunandaki yöneticilerin zamanlarını, paralarını ve kaynaklarını özellikle dini alanları engelli kişilere erişilebilir kılmak için harcadıkları şüphesiz. Üstelik bunu insan hakları kanunlarının zorlaması olmadan yapmaları da söz konusu."

Antik Yunan Tapınaklarındaki Rampalar Ne Anlama Geliyor?
The Metropolitan Museum of Art, New York

Rampaların kolay erişimin birincil öneme sahip olduğu hasta veya engelliler için iyileşme ibadethaneleri olarak hizmet veren pek çok tapınakta bulunuyor olması dikkat çekici bir ayrıntı. Bu tapınaklarda engelli kişilerin Yunan tıp, iyileşme ve doktor tanrısı Asclepius'tan sağlık diledikleri biliyor. Antik Yunan şehri Corinth'de milattan önce dördüncü yüz yılda kurulmuş olan bir Asclepius tapınağında çok sayıda sahte uzuv olduğu biliniyor ve arkeologlar bunların kendi uzuvlarının iyileşmesini için insanların bıraktıkları adaklar olduğunu düşünüyorlar. Bir başka büyük iyileşme tapınağı olan Epidaurus'taki Asclepius Tapınağı da M.Ö. 370'de yapılan restorasyonda dokuz yapıda en az 11 taş rampaya sahipti.

Fiziksel engeller antik Yunan mitolojisinde de bolca yer alıyor. Örneğin o dönemde, metal işleme, demirci ve taş ustalarının Olimposlu tanrısı Hephaestus'un bir ayağı sakat olarak doğduğuna ve topallayarak yürüdüğüne inanılıyordu.

Okuyucu Yorumları