Dijital dünyanın gelişmesiyle beraber hayatımıza yeni terimler girdi. Bu terimler arasında catfishing, deepfake de var. Dijital dolandırıcılık yöntemleri de gelişen teknolojiyle birlikte artıyor.
'Catfishing', sanal bir sahte profil yaratarak, genellikle duygusal ilişki arayan insanları dolandırmak olarak tanımlanıyor. İngiltere'deki bankacılık ve finans sektörünü temsil eden UK Finance için yapılan bir araştırmada, Ocak ve Kasım 2020 arasında para havalelerini içeren bu tür romantik dolandırıcılıklarda bir önceki yıla göre yüzde 20 artış olduğu tespit edildi.
"Deepfake" teknolojisi ise yüz fotoğrafı ya da tablodan, yüksek gerçekçiliğe sahip, konuşan, gülen ya da yüz ifadelerini kullanan sahte videolar üretilmesine olanak sağlıyor, bunun yanı sıra herhangi bir videodaki konuşmayı değiştirip düzenleyebiliyor.
BBCTürkçe'den Çağıl Kasapoğlu, bu konuda oldukça çarpıcı bir hikayeye paylaştı. Tüm bu terimleri kapsayan dijital bir dolandırıcılık öyküsünün bir bölümü şöyle:
- Fransız film yapımcısı Yzabel Dzisky mevcut bir kişinin videosunun bir başkasının görüntüsüne dönüştürülmesiyle oluşturulan "deepfake" hesaba, yani sahte bir profile aşık oldu.
- Söz konusu kişi kendisini Los Angeles'ta yaşayan ama yakında Fransa'ya taşınmayı planlayan cerrah "Tony" (Colby) olarak tanıtıyordu ve dijital ortamda görüşmeye başladılar. Dzisky, "Kendi hayatından bahsediyordu, ben de benimkini anlatıyordum. İlginç bir şekilde, köpeklerimizin isimleri ile kızlarımızın isimleri birbirine çok benziyordu. Kadınlar tesadüfleri sever ve ben bunu çok romantik buldum" diyor.
- Yzabel'in bir deepfake'e baktığını anlaması için daha büyük bir ekranda görüntülü arama yapması gerekti. Tony herhangi bir sebep göstermeden, aniden cevap vermeyi bırakana kadar mesajla ve kısa görüntülü aramalarla iletişim halinde kaldılar.
- Sonunda cevap verdiğinde adının Tony değil Murat (BBC doktorun gerçek adını vermediği için Murat ismi kullanılıyor) olduğunu söyledi: Türk olduğunu ve İstanbul'da yaşadığını söyledi.
Ünlü, Türk Bir Doktordu
Dzisky, "Onu Google'da aradım, hakkında pek çok şey vardı. Fotoğrafları ve Türkçe videoları görebiliyordum. Her yerdeydi, hatta televizyonda bile. Onun hakkında hiçbir şüphem kalmadı, gerçek biriydi ve tanınmış bir cerrahtı" diyor.
Para Gönderdi
İkili görüşmeye devam etti. Bir süre sonra sözde doktor Şanghay'a gittiğini söyledi, kredi kartı çalışmadığı için 3 bin euro istedi. Dzisky şüphelense de 200 euro gönderdi.
Sözde doktor 3 gün sonra Paris'e gideceğini söyledi. Dzisky havalimanına gittiğinde ise gelen giden yoktu. Şüphelense de "Onu video görüşmelerinde gördüm, gerçekti. Arkadaşlarım da onu gördüler, çocuklarım onu gördü. Bu gerçek olamazdı" diyor.
Birkaç gün sonra Murat tekrar konuşmak istedi. Yzabel bu kez onu daha büyük ekranda görmek istediğini söyledi ve bilgisayar üzerinden görüştüler. Ancak görüntü çok kötüydü. Bir uzman görüşüne ihtiyacı vardı ve video editörü bir arkadaşı ona yardım etti. Ona YouTube'da bir "Obama Deepfake" videosu izletti.
20 Yaşında, Nijeryalı Bir Genç Çıktı
-Tekrar konuştuklarında ona sen kimsin diye sordu. Ancak sürpriz bir cevap geldi: Adının David olduğunu, Nijerya'dan 20 yaşında bir hacker olduğunu söyledi. Dolandırıcılardan çok para kazandıklarını, çok geniş bir ağa sahip olduklarını söyledi. Hatta görüntülü görüşme bile yaptık. Bu sahte hesaplarla zengin olduğunu, futbolcu olup Kanada'da okumak istediğini söyledi"
Yzabel yaşadığı olayın ardından Türkiye'ye gelmiş. İnternette telefonunu bulduğu gerçek cerrah Murat ile görüşmüş.
BBC'nin görüştüğü cerrah insanları onun adına oluşturulan sahte hesaplar hakkında uyarmaya çalıştıklarını söylüyor. Cerraha ulaşan, böyle bir deneyim yaşamış ilk kişi Yzabel değilmiş.