Sahte haberlerin, sosyal ağlarda nasıl yayıldıkları ve politik kararlar gibi davranışları nasıl etkiledikleri üzerine pek çok tartışma yapıldı. Ancak şimdiye kadar bu konu için gerçekten derin bir inceleme veya botların bu yayılmada ne kadar büyük bir rol oynadıklarına dair bir analiz yapılmamıştı. Üç MIT araştırmacısının Science üzerinde yayımladıkları yeni makale tam olarak bu araştırmayı yapıyor ve bu araştırmaya göre yalan haberler, gerçek haberlere göre çok daha hızlı yayılıyor. Üstelik bu yayılmanın asıl sorumlusu botlar değil, insanlar.
Araştırmacılar, Twitter'ın 2006 yılındaki başlangıcından 2017 yılına kadar paylaşılan geniş bir haber ve söylenti serisini incelediler ve toplamda yaklaşık olarak üç milyon kişi tarafından 4.5 milyon kez tweetlenen 126.000 hikayeyi büyüteç altına aldılar. Araştırmacıların kullandıkları hikayeler, altı doğruluk kontrolü organizasyonu – Snopes, Politifact, FactCheck.org, TruthOrFiction.com, Hoax-Slayer ve UrbanLegends.about.com – tarafından doğrulanan veya yalanlanan içeriklerdi. Bu hikayeler incelenerek doğru veya yanlış oldukları ve Twitter üzerinde nasıl yayıldıkları belirlendi. Temel olarak basamaklı yayılmalar veya retweet zincirleri analiz edildi.
Basamaklı yayılmalar tanımlaması şu şekilde yapıldı: "Eğer bir hikaye 10 kişi tarafından ayrı ayrı tweetlenmiş ancak hiç biri retweet edilmemişse bu hikaye 1 boyutunda 10 basamağa sahip oluyor. Ancak eğer bir haberi iki kişi tweetliyor ve her biri 100 kere retweet ediliyor ise 100 boyutunda iki basamağa sahip oluyor. Başka bir deyiş ile basamaklar hem ayrı paylaşımları hem de orijinal tweetin kaç kere paylaşıldığını içeriyor."
Ekibin bulgularına göre gerçek hikaye basamakları nadiren 1.000 kişiye ulaşıyor ancak en öne çıkan yalan haberler genellikle 1.000 ile 100.000 kişi arasına ulaşabiliyor. Ayrıca yalan haberler çok daha hızlı yayılıyorlar ve gerçek haberlerin 1.500 kişiye ulaşması altı kat daha fazla sürüyor. Yalan haberler daha fazla kişi tarafından retweet ediliyorlar ve araştırmacıların ulaştıkları sonuca göre yalan bir haberin retweet ihtimali gerçek bir habere göre %70 daha fazla.
Araştırmada farklı hikaye türleri de incelenmiş ve görülene göre sahte politik haberler, diğer sahte haberlere göre çok daha fazla ve daha hızlı yayılıyor. İlginç bir şekilde bu yalan haberlerin yayılmasını sağlayan hesaplar genellikle daha az takipçileri olan, daha az kişiyi takip eden ve çok daha az aktif olan hesaplardan oluşuyor.
Son olarak botların etkisini ölçmek amacı ile araştırmacılar, daha önce analiz grubundan çıkarttıkları bot-kaynaklı içerikleri geri eklediler ve hiçbir değişiklik olmadığını gördüler. Yalan hikayeler halen doğru haberlere göre daha hızlı ve daha derin bir şekilde yayılıyorlardı ve buradan da ana etmenin botlar değil insanlar oldukları görülüyordu.
Tabii ki yalan haberlerin neden bu kadar hızlı yayıldıklarına dair daha fazla araştırma yapılması gerekiyor ancak ekip, yenilik ve orijinalliğin burada en önemli role sahip olduğunu düşünüyor. Yeni haberlerin yayılma oranları çok daha yüksek ve yalan haberler genellikle yeni haberlerden oluşuyorlar...