URL nedir? URL adresleri, ne anlama geliyor? bu soruları sıklıkla duyuyoruz. URL kısaltması sıkça duyduğunuz bir kısıtlama ancak tam olarak neyin kısaltması olduğunu çoğumuz bilmiyoruz. "Tekdüzen Kaynak Bulucu" ("Uniform Resource Locator") sözcüklerinin kısaltılmışı olan URL, asında isminden daha basit bir şeyi, web sitesinin adresini tanımlıyor.
URL'leri genel olarak dört parçaya ayırmak mümkün. Bu parçalar, ters sıralanmış bir posta adresine benziyor - giderek daha spesifik bir konumu açıklamakta kullanılıyor. Aşağıda bu parçaları ve işlevlerini sizlere göstereceğiz.
Karşınıza çıkan URL'ler genellikle web sitelerini veya belirli web sayfalarını tanımlamakta kullanılsa da, farklı amaçlarla da kullanılabiliyorlar. Örneğin web siteleri HTTP ve HTTPS protokolünü kullanırken epostalar "mailto", yerel dosyalar "file" protokollerini kullanıyorlar ve bunların adresleri de URL olarak tanımlanıyor.
Bazı web tarayıcıları, kendi seçeneklerini kendi özel protokolleri altında toplayabiliyorlar. Chrome'un chrome://settings/ sayfası gibi.
Ana Makine (Host): Web Sitesinin Adresi
Ana makine, web sitesinin adresini belirler. "Alan adı" ile benzer olsalar da tam olarak aynı şey değillerdir. Ana makine adındaki sıralama, URL'deki sıralamanın aksinedir: Noktayla ayrılan ana makine adının parçaları, daha spesifikten daha genele doğru sıralanır. Yukarıdaki örnekte "www" en spesifik parça, "com" ise en genel olan "üst seviye alan adı"dır.
Yol (Path): Belirli Bir Sayfanın Adresi
Bu bölüm, URL'nin gösterdiği web sitesindeki belirli bir sayfayı tanımlar. Dolayısıyla daha genel başlayan URL, sağa gittikçe daha spesifik bir hale gelir ve sayfanın tam adresini gösterir.
Örnek: https://www.chip.com.tr/haber/koronaviruste-maske-takmak-ne-kadar-onemli-agir-cekim-videoda-gosterildi_91255.html
Yukarıdaki örnekte kalın bölüm, sayfa yolunu gösteriyor.
Sorgu (Query): URL Parametreleri
Web sitesinin sunduğu işlevler veya sayfa yapısı, bazen daha karmaşık olabilir. Bu durumda karşımıza "sorgu dizesi" (query string) olarak bilinen URL parametreleri çıkar. Bu parametreler, ? ile başlar ve her parametre, & ile birbirinden ayrılır.
Parametrelerin nasıl kullanılacağı web sitesinin kendi inisiyatifine bağlıdır. Örneğin yukarıdaki örnekte YouTube, "v" parametresi yoluyla izlemek istediğiniz videonun adresini kabul ederken "t" parametresiyle, başlangıç saniyesini kabul ediyor.
Parça Tanımlayıcı (Fragment Identifier): Sayfadaki Bir Nokta
"Parça Tanımlayıcı", belirli bir web sayfasındaki belirli bir noktayı tanımlar. Bunun için web sayfasının bunu desteklemesi gerekir. Örneğin yukardaki Wikipedia adresi, tıklandığında sayfadaki History bölümüne otomatik olarak kaydıracaktır.
Herhangi bir URL'de # işareti varsa, URL'deki bu işareti ve sonrasında gelen bölümü silerseniz, sayfa web tarayıcınızda en üst konumda, hiç kaydırılmamış olarak açılacaktır.