Türünün ilk örneği olan bir uzay taşı, Dünya'nın benzeri bir yapısı ile milyarlarca yılı uzayın derinliklerinde harcadıktan sonra iç Güneş Sistemi'ne geri dönüyor ve bu asteroidin Dünya'nın oluşum hikayesine yardımcı olma ihtimali bulunuyor.
Dünya'yı ve diğer kayalık gezegenleri oluşturan malzemeye sahip grupların dört buçuk milyar yıl önce, Güneş Sistemi'nin dış sınırını çevreleyen buzlu Oort bulutuna karıştığı düşünülmekteydi. Bu parçalar, çağlar boyunca dokunulmamış bir şekilde uzayın derin dondurucusunda korunmaktaydılar. Şimdi ise astronomlar bu fosillerden birini yakınlarda gözlemlemeyi başardılar. Böylece, Oort bulutunda ilk kez bir kayalık nesne görüntülenmiş oldu.
PANSTARRS olarak adlandırılan bu nesne, 2014 yılında gezegenimizin yakınlarındaki kuyruklu yıldızları ve asteroitleri inceleyen Hawaii'deki bir teleskop olan Pan-STARRS1 tarafından fark edilmişti. Teleskop, düzenli bir şekilde tüm gökyüzünü incelemekte ve o kadar da ilgi çekici olmayan binlerce oluşumu görüntülüyor. Ancak PANSTARRS'ın yörüngesinin hesaplanması ile beraber European Southern Obervatory'den Olivier Hainaut ve çalışma arkadaşları, sıra dışı bir şey keşfettiklerini fark ettiler.
Yörüngenin şekli, uzun süreli bir kuyruklu yıldızı düşündürmekteydi. Ancak Oort bulutundan gelen kuyruklu yıldızlar Güneş'e doğru gelirken, uzun bir buharlaşan buz ve toz bulutunu arkalarında bırakmaktalar. Ancak bu nesne, arkasında böyle bir bulut barındırmamaktaydı.
Meraklanan astronotlar Avrupa Güneş Gözlemevi'nin Şile'deki Çok Büyük Teleskopunu (Very Large Telescope – VLT) kullanarak bu nesneyi daha yakından incelemeye karar verdiler. Bu inceleme ile beraber durum biraz daha ilgi çekici bir hâl aldı. PANSTARRS'dan yansıyan zayıf ışığı inceleyen Hainaut ve arkadaşları, bu nesnenin buzlu değil, kayalık bir yapıya sahip olduğunu fark ettiler. Yapısal açıdan bu asteroit, Mars ve Jüpiter arasında bulunanlar gibi klasik bir S-tipi asteroid olarak gözükmekteler.
Bu asteroidin muhtemel bir açıklaması, yakın bir zamanda Oort bulununa uçtuğu ve şu anda Güneş'e doğru geri düşmekte olduğu oluyor. Ancak yapılan incelemelere göre durum bu da değildi. Spektrumu dikkatli bir şekilde incelediklerinde astronomlar, bu kayaların Güneş ışığı ile hiç pişmediklerini ve neredeyse başlangıçtan beri orada bulunduğuna karar verdiler.
Bunu bulmayı beklemiyorlardı...
Hainaut, "eğer bana spektrumu gösterseydiniz, bunun sadece diğer bir asteroid olduğunu söylerdim. Eğer yörüngeyi gösterseydiniz, evet derdim, bu standart bir uzun süreli kuyruklu yıldız. Ama bir Oort bulutu yörüngesine sahip kayalık bir asteroid bulmayı hiç beklemiyorsunuz. Bu yanlış."
Bu asteroidin uzun yıllar yönce iç Güneş sisteminde oluştuğuna ve kayalık gezegenlerin oluşumu sırasında Oort bulutuna uçtuğuna karar veren astronomlar, bu durumun bu asteroidi, Dünya, Venüs, Merkür veya Mars'ın potansiyel bir yapı taşı olduğunu belirtmekteler.
Güneş sisteminin oluşumu hakkında pek çok farklı teori bulunmakta ve bu kayanın bulunması ile beraber başlatılan daha detaylı inceleme, Oort bulutundaki kayalık nesnelerin buzlu nesnelere oranı ile bu teorilerin bir kısmını çürütürken diğerlerini güçlendirecek.
PANSTARRS, Güneş'e yörüngesinin en yakın noktasını şimdiden geçmiş durumda ve dış Güneş Sistemi'ne doğru yolculuğuna başlamış durumda. Eğer şanslı isek, bu kayanın arkadaşlarından biri, yakın zamanda Dünya'nın daha da yakınından geçerek daha detaylı bir inceleme fırsatı sunabilir. Bu daha detaylı inceleme ile beraber de gezegenimizin oluşumu hakkında daha fazla bilgi ortaya çıkacak.