Chrome, Edge, Opera, Firefox ve diğerleri... Bugün internette gezinmek için kullandığımız tarayıcıların hepsi güçlü özelliklere sahip. Hatta onlardan önce kullandığımız Internet Explorer ve Netscape Navigator gibi tarayıcılar bile, zamanları için oldukça gelişmiş seçenekler olarak ön plana çıkıyordu.
Peki ama onlardan da öncesini ne kadar biliyorsunuz? Bu yazımızda, internetin ilk yıllarında ortaya çıkan ve insanları henüz emekleme aşamasında olan internete bağlayan "tarihi" tarayıcılardan, daha doğrusu bu tarayıcılar arasında yer alan 6 tanesinden bahsedeceğiz. Bakın insanlar, 90'lı yılların başlarında internete girmek için hangi tarayıcıları kullanıyordu...
WorldWideWeb
Çıkış tarihi: 25 Aralık 1990
İşletim Sistemi: NexTSTEP
Web'in babası olarak kabul edilen Tim Berners-Lee'nin 1990'daki orijinal WorldWideWeb tarayıcısı hem tarayıcı hem de bir düzenleyiciydi. Ekran görüntüsünde de görebileceğiniz gibi, birçok modern tarayıcının özelliğine sahipti. Tarayıcının kısıtlaması ise sadece NeXTStep işletim sistemi üzerinde çalışıyor olmasıydı.
İlk internet tarayıcısı olan WorldWideWeb daha sonra internetle aynı anlama gelmeye başlayınca ismini Nexus olarak değiştirmek durumunda kaldı. Geliştirilmesi 1980'lerin sonunda başlayan bu tarayıcı Commadore 64'ün güçlü zamanlarında çıkmıştı. Basit stil şablonlarını gösterebilen bu tarayıcıda geri, ileri ve önceki tuşları vardı. Bu tarayıcı aynı zamanda bi editör olarak kullanılıyordu.
ViolaWWW
Çıkış tarihi: 9 Mart 1992
İşletim Sistemi: Unix
İnternet yaygınlaşmadan önce ancak kısıtlı kullanıcı ViolaWWW internet tarayıcıyla tanışma fırsatı bulabildi. Pei-Yuan Wei isimli bir Kaliforniye Üniversitesi öğrencisi tarafından hazırlanan bu internet tarayıcı X Window System kullanan Unix bilgisayarlarda çalışıyordu.
Önemli özellikleri çok fontlu metin desteği, tek bir pencerede çalışırken diğer penceredeki dokümanın bir kopyasını oluşturabilmesi, internet geçmişi penceresi, ana sayfa, ileri ve geri tuşlarının bulunması, online yardım tuşları ve yer imlerinin bulunmasıdır.
Erwise
Çıkış tarihi: 15 Nisan 1992
İşletim sistemi: Unix, NeXT / CubX
İnternet'in ilk grafik ara yüz sahibi internet tarayıcısı Mosaic sanılsa da bu özelliğe sahip ilk tarayıcı Erwise idi. Helsinki teknoloji Üniversitesi öğrencilerinden dört Finli tarafından geliştirilen bu internet tarayıcı X Window System çalıştıran Unix bilgisayarlar için geliştirilmişti.
Zamanı için gelişmiş olan Erwise, internet sayfalarında kelime arama özelliğine sahipti. Eğer kelimeyi bulamazsa internette aynı anca 12 sayfaya kadar tarayarak bulmaya çalışırdı. Aynı anca birden çok sayfa yükleyebilen bu tarayıcı hiçbir zaman yaygın kullanıma açılmadı ve Finlandiya'ya özgü olarak kapalı kapılar ardından kaldı.
MidasWWW
Çıkış tarihi: 16 Kasım 1992
İşletim sistemi: UNIX/VMS
Midas for Motif Interactive Data Analysis Shell'in kısaltması olan Midas, Tony Johnson tarafından geliştirilmişti ve fizikçiler arasında popülerdi. Johnson bu tarayıcıyı geliştirmeye pek niyetli olmasa da bir iş arkadaşı Midas'ı VAX bilgisayarlarda çalışacak şekilde çevirerek bu bilgisayarı kullananlara büyük katkıda bulundu. Bu tarayıcının ortaya koyduğu iki yenilik dikkati çekiyor: tıklandıktan sonra renk değiştiren bağlantılar ve eklentileri desteklemesi.
Lynx
Çıkış tarihi: 1992
İşletim sistemi: BSD, Linux, OS/2
Kansas Üniversitesi için kampus bilgilerini dağıtma amacıyla geliştirilen bu metin ara yüzlü internet tarayıcı, şaşırtıcı bir biçimce görme engelliler için metin-ses ara yüzü mevcuttu. 1993 yılında Lou Montulli bir öğrenci bu tarayıcıya Internet ara yüzü ekleyerek Lynx 2.0 olarak yayınladı. Grafik kullanmayan terminallerde oldukça popüler hale geldi. Lynx aslında resim ve videolar için harici yazılımları çalıştırma yeteneğine sahipti.
Son sürümü, 2010 yılında Windows için yayınlandı
Mosaic
Çıkış tarihi: 23 Ocak 1993
İşletim sistemi: AmigaOS, Mac OS, Unix, OpenVMS, Windows
Tarihçi Gillies ve Cailliau, Mozaic'in Web'in 1993'deki patlayıcı büyümesini ateşlediğini söylüyorlar. Ancak Mosaic, önceki tarayıcılar olmaksızın ve NCSA'nın en iyi UNIX makineleriyle donanmış Illinois Üniversitesi ofisleri olmaksızın geliştirilemezdi.
Mosaic, video klipleri, sesler, formlar, yer imleri, geçmiş dosyaları gibi birçok yeni özellik sunuyordu. Gillies ve Cailliau, en ilginç olanının ise önceki tarayıcıların tersine, Mosaic'in tek dosyaya sığması olduğunu söylüyorlar. Mosaic'in belki de en önemli özelliği ise, platformlar arası bir tarayıcı olmasıydı.
Ne yazık ki ileride HTML 2.0 standartlarının pek çok özelliğine sahip olmadığı için kullanımı azaldı.