Klasik radyoya güle güle diyebilirsiniz
Ticari radyoların geleceği hem reklam sayılarının artması hem de yayın çeşitliliğinin az olması sebebiyle pek de parlak gözükmüyor. İnternet radyoları yapıları gereği böyle dezavantajlara sahip değiller. Birkaç sene sonra dünyanın bir çok yerinde hızla çevrimiçi radyolar, klasik radyoların popülaritesini egale edebilir, hatta tahtına oturabilir.Şimdilik, teknoloji bu evrimi tamamlamış değil. Ancak bu yayınları, internet bağlantısı olan müzik severler radyoları dinleyerek ve kendi radyolarını oluşturarak ayakta tutuyor.
Bir kez daha tekrar etmenin zararı yok. Ücretsiz ve kolay erişilebilir olması ile yaşasın internet radyoları!
SES FORMATI DÖNÜŞTÜRME
Tüm internet radyoları MP3 formatında yayın yapmıyorlar. Baz istasyonlarda Windows Media, Real veya OggVorbis formatı nda müzikler dinlenebiliyor. Bu tip bir yayın elde etmek veya bu yayınları kaydedebilmek için aşağıdaki yazılımları kullanabilirsiniz.
REAL MEDIA VE WINDOWS MEDIA: Jet- Audio (www.jetaudio.com) aracı, Real ve Windows Media yayılarını kaydedebildiği gibi, MP3’e de dönüştürüyor. Eğer WAV dosyalarını kaydetmek isterseniz, RealAudio WAV Recorder aracını deneyin. Bu yazılım www.rawavrecorder.homestead.com adresinde mevcut. MP3’e dönüştürmek için de Ultimate Encoder yazılımı kullanılabilir. (www.mp3-converter.com)
OGGVORBIS: Winamp, bir eklenti yardı- mıyla bu formattaki ses dosyalarını çalabiliyor. www.vorbis.org adresinden bu eklentiyi bilgisayarınıza indirebilirsiniz. Bundan sonra OggVorbis yayını yapan radyoları dinleyebilirsiniz. Bunun için tarayıcınızdaki bağlantı adresine sağ tuşla tıklayın ve ‘Özellikler’ altında ‘URL’ kutusundaki adresi kopyalayın. Bu adresi GetRight benzeri bir yazılımla bilgisayarınıza indirin. Ogg dosyalarını çalabilmek için Foobar Player aracını edinmelisiniz. Bu araç, yayını farklı şarkılara ayıracaktır. Kendi Ogg dosyanızı parçalara bölmek için MusicCutter aracı size yol gösterecektir. (http://musiccut.ter.szm.sk)
İNTERNET RADYOLARININ ÇALIŞMA PRENSİBİ VE GEREKENLER
İnternet radyoları basitçe internet üzerinden dinleyebileceğiniz müzik yayınlarına verilen addır. Bu tip bir yayın yapmanın en yaygın yolu, akıcı MP3 teknolojisini kullanmaktır.
Çalınan müzik, yakalanıp sıkıştırıldıktan sonra ufak paketler halinde sunucudan, istemci bilgisayarlara aktarılır. Bu işlem yazı lım vasıtasıyla gerçek zamanlı olarak yapı lır. İşlem sürekli olduğundan çalınan müziğ in tümü sunucuya kaydedilmez. Özel çalma yazılımı (çoğunlukla ücretsiz olarak bilgisayarınıza indirebilirsiniz), yeterli veri ön belleğe alındıktan sonra, şarkının gerisi henüz elde edilmemiş olsa bile çalmaya başlar. Bu da dinleyicinin canlı olarak çalınan şarkıyı duymasıyla sonuçlanan illüzyonu sağlar. İnternet radyolarının yaptığı işi aşağıdaki gibi listeleyebiliriz.
- Kullanıcı radyonun adresine tıklayarak, yayını başlatır.
- Tarayıcı medya sunucusuyla iletişime geçer ve bağlantıyı kurar.
- Bağlantı kurulduktan sonra, istek sunucuya iletilir.
- Sunucu bu isteği alır ve tarayıcınıza müzik yayını göndermeye başlar.
- Medya oynatıcınız bu yayını ön belleğine alır ve verinin gerisi indirilirken, yayını çalmaya başlar.
Araç kutusu
- İyi bir ses kartı
- Hoparlör veya kulaklık
- 64Kbps veya üzeri sabit internet bağlantısı
- Tarayıcı veya masaüstü tabanlı medya oynatıcı
Aytun Çelebi
[email protected]
Sıradaki dezavantaj, virüs, reklam araçları ve sesli reklamlar üçlüsünden oluşuyor. Virüslerin kötülüğü zaten ortada, ses gönderisiyle birlikte sisteminize gelerek, çalıştırıldıklarında bir arka kapı oluşturuyor veya kendilerine has bir şekilde sisteminize zarar verebiliyorlar. Bu radyoları dinlemek için kullanılacak olan medya çalarların içerisine gömülü olarak gelen reklam araçları da kullanıcıları sinir bozucu reklamlarla karşı karşıya bırakabiliyor. Son kötü yan ise internet reklamcılığında gelinen son nokta. Yani dinlediğiniz şarkıların orta yerinde duyabileceğiniz farklı reklamlar.
Medya oynatıcılar: farklı tip ve seçenekler
İnternet radyolarını dinlemek için kullanılan yazılımlar kendi içerisinde üç kategoriye ayrılabilir:
- Tarayıcı tabanlı uygulamalar ve masaüstü uygulamalar
- Anında mesajlaşma yazılılarına gömülü veya onlarla birlikte gelen uygulamalar
- Medya çalarlara entegre tarayıcılar
Tarayıcı tabanlı medya çalarlar
Bu uygulamalar tarayıcı penceresi veya web sitelerinden edinebileceğiniz masaüstü uygulamasından direk olarak müzik dinlemenizi sağlar. Bu medya çalarlar geniş arama seçenekleri sunan kurulumu basit dosyalardan oluşmaktadır. Örneğin RadioTower (www.radiotower.com) ve TVRadioWorld (www.tvradioworld.com) size bir dizin haline getirilmiş canlı müzik kaynakları ile janr, ülke, istasyon ve kaliteye dayalı aramalar yaparak kendinize uygun müziği bulma esnekliği sunarlar.
SHOUTcast (www.shoutcast.com) ise meşhur MP3 çalar yazılımı olan Winamp tabanlı bir streaming müzik kaynağıdır. Bu yazılım eklentisi ile Winamp üzerinden çalınanları internette yayınlamak mümkün olmaktadır. Başka amatör DJ’leri dinleyebileceğiniz gibi, kendi radyonuzu oluşturabilirsiniz. Penguin-Radio (www.penguinradio.com) ve Pulse Radio (www.pulseradio.net) siteleri şarkıları puanlayabileceğiniz, siteleri sık kullanılanlar arasına ekleyebileceğiniz ve arkadaşlarınızla şarkı örneklerini değiş tokuş edebilmenize olanak sağlayan kişiselleştirme opsiyonları da sunmaktadır.
Bir çok site kullananların yaşayabileceği bir sıkıntı da, bir sitedeki özelliği diğerine aktaramamak olabilir. Ancak bunu AudioScrobbler adlı sitenin sunduğu eklenti ile aşabilirsiniz. www.audioscrobbler.com sitesinden edinebileceğiniz ve Winamp, iTunes gibi farklı bir çok medya çaları desteklemesi ile kullandığınız sisteme kolayca entegre olan bu eklenti, çaldığınız şarkıları ve dinleme paterninizi oluşturduğunuz hesap altında topluyor. Daha sonra buradan en sık dinlediğiniz grup ve sanatçıları görebilirsiniz, hatta arkadaş listenizdeki kişilerin neler dinlediğini görebilmeniz de mümkün. Bir diğer site olan Last FM (www.last.fm) ise bir süre AudioScrobbler istatistiğiniz tutulduktan sonra, zevkinize uygun müziklerden oluşan radyoları dinleme seçeneği sunuyor. Bu seçenek AudioScrobbler sitesi altında kullanıcı sayfanızda yer alıyor.
Türkiye’deki canlı dinlenen radyolara baktığımızda klasik radyoların web sitelerini örnek gösterebiliriz. Bunun için bir çok radyoya erişim sunan Yayın Online’ı www.yayinonline.com adresinden takip edebilirsiniz.
Mesajlaşma yazılımları ve müzik
Bu kategorideki en başarılı örnek Yahoo Messenger. LaunchCast adlı Yahoo ağına dahil siteye yönlendirerek, buradan 50’nin üzerinde çevrimiçi radyo istasyonuna erişim imkanı veriyor. Her LaunchCast şarkısı ile birlikte ekrana bir geri sayım kutusu ve albüm kapağı geliyor. Müziğin yanında klip ve çeşitli röportajlar da sunması cabası. Sadece kayıtlı Yahoo kullanıcılarına sunulan özellikler de kullanıcıyı –yoksa- bir Yahoo hesabı edinmeye zorluyor. Çünkü üyeler şarkı atlayabiliyor, çalan şarkıları ve şarkıcıları oylayabiliyor . Bu oylamanın getirisi ise bir süre sonra veritabanındaki kayıtlara göre kendi tarzınızın oluşması ve bu tarzda sevilen müziklerin çalınması.
Entegre tarayıcılar üzerinden radyo
Nihayet, Winamp ve iTunes gibi günümüzdeki çoğu medya oynatıcı, entegre radyo tarayıcılarına sahip oldular. Böylece ek bir yazılım kurmadan, bu yazılımlar üzerinden kolayca internet radyoları bulunabiliyor. Hazır dizin içerisinde klasik müzikten, sevilen pop müzik şarkılarına, hatta film ve oyun müziklerine kadar bir çok kategori yer alıyor. Alışıldık çalma ve göz atma işlevlerine, şarkı kalitesi bilgileri ve bağlı kullanıcı sayısı görebilme ve sık kullanılanlar listesine aktarma da eklenmiş. Şimdiye kadar saydıklarımız ücretsiz olarak dinleyebileceğiniz müzik istasyonlarından oluşuyor.
MusicMatch gibi bazı medya çalarlar bu işi bir adım öteye taşımışlar. Kendi zevkinize ve dinleme paternlerinize göre kişiselleştirebileceğiniz radyo istasyonları sunuyorlar. Napster ve Rhapsody gibi çalarlar ise arkadaşlarınızın müzik koleksiyonlarına göz atmanıza, özel çalma listeleri oluşturmanıza ve bunun üzerinden para kazanabilmenize olanak sağlıyorlar. Eğer ağınızın veya internetin yavaşlaması sizi endişelendirmiyorsa çaldığınız müziği internete açabilir ve kendi dinleyici kitlenizi oluşturabilirsiniz.
Diğer çalarlardan bazıları –mesela iTunes- albüm dükkanına sahipler. Böylece dinlemekte olduğunuz şarkıyı, albümü veya sanatçının diğer albümlerini anında satın alabiliyorsunuz. Elbette bu işin pazarlama yönünün düşünülmüş olması hiç şaşırtıcı değil. Diğer yandan, medya oynatıcıların bazıları da yeni pencereleri engelleyerek, reklamlarla karşılaşmamanızı sağlayacak kadar nazikler.
Yine de en çok reklam alan çevrimiçi radyo istasyonları bile klasik radyolardan daha az reklamla karşımıza çıkıyor. Radyoda çalan şarkının ne olduğunu DJ size söylemezse bulabilmeniz zor. Halbuki çoğu internet radyosu şarkı, albüm ve sanatçı adını size gösterebiliyor. Bu işi yapan yazılımların favori istasyonlarınızı kaydedebilmesi de tarzını beğendiğiniz istasyonu sonradan dinleyebilmek adına önemli bir getiri.
Beethoven ve Mozart’tan tutun da, Britney Spears’a kadar her tarzda müziği internette bulabilmek olanaklı. Web üzerinde sitesi bulunan internet radyolarında arama özelliği de bulunabiliyor. Bu sayede, janr, ülke, istasyon, yayın kalitesi veya herhangi bir anahtar sözcüğe göre istasyonlar taranıyor ve arananlar karşınıza çıkıyor.
Son olarak, internet radyolarının tek sunduğu ses değil.Yazılı metinler, fotoğraşar, grafikler ve başka sitelere bağlantılar gibi materyaller müziğe eşlik ediyor. Böylece yayın daha interaktif bir hal alıyor.Örneğin bağlantılar üzerinden çalan sanatçının albümünü satın alabilmek mümkün. Kablosuz iletişim çağına girmemizle birlikte, internet yayınları dizüstü bilgisayarlar, avuçiçi cihazlar ve hatta cep telefonlarına bile ulaşarak radyoların her zaman ve her yerde dinlenebilmesini sağlıyor.
İyi her zaman yanında bir parça kötülük getiriyor. Evet, internet radyolarının bazı dezavantajları bulunuyor. Örneğin internet hızı oldukça önemli. Ne kadar büyük bir bant genişliğine sahipseniz, kalite ve kesintisiz dinleme şansınız artıyor. Günümüzdeki en iyi kaliteye sahip radyo istasyonları CD kalitesine yakın yayınlar sunuyor. Bu da aşağı yukarı 128 Kbit/sn hızında olduğu için, bir çevirmeli ağ bağlantısı ile kesintisiz dinlenemeyeceği anlamına geliyor. 24Kbit/sn kalitesine kadar düşen oranlarda yayın yapan istasyonlar da mevcut, ancak bu yayınların sunduğu kalite sizi tatmin etmeyebilir. ADSL ve KabloNet kullanıcıları için dosya indirmedikleri sürece böyle bir sorun olduğu pek söylenemez.
Kimileri için sabah kahvesi vazgeçilmezler listesinde önemli bir yere sahip olabilir. Eğer bir müzik bağımlısıysanız, sevdiğiniz bir şarkı duymadan odanızdan bile çıkamazsınız. Radyo uzun bir süredir müzik severlerin can yoldaşı olmayı sürdürüyor, özellikle yoğun trafikte aracınızda sürekli bulundurduğunuz CD’lerin en güçlü alternatifi. İşyerinde de imkan bulanlar müzik dinleyerek, telefon ve dokümanların arasında boğulmaktan kurtularak, çalışma stresinden uzaklaşıyorlar.
Ancak Müzik CD’leri veya MP3’lere göre radyonun çok güçlü bir avantajı var. O da kendi şarkı listenizdeki gibi bir sonraki şarkının ne olacağını tahmin edememeniz. Size her zaman sürpriz yaparak çok hoşunuza gidecek yeni bir şarkı veya uzun süredir dinlemediğiniz bir klasiği karşınıza çıkarabilmesi de cabası. Şansınız varsa hoş bir sohbete de denk gelebilirsiniz. İnternet radyoları konusundaki ilk şahsi deneyimimi kendini müzikler diyarında bulan Alice gibi hissederek yaşadım.
İnternet radyo istasyonları ile dünyanın dört bir yanındaki milyonlarca farklı radyoya erişebilirsiniz. İnternet radyo konsepti yeni olmamakla birlikte, daha stabil, daha hızlı internet bağlantıları ve kablosuz internet ile birlikte çekilecek tüm dertlerin bedelini ödüyor.
İnternetten müzik dinleme zamanı
Çevrimiçi radyo dinlemenin getirdiklerini göz attığınızda, eminim bu fikri yeterince çekici bulacaksınız. En büyük getiri herhangi bir jeografik engele takılıp kalmaması. Yani klasik radyo ile yurtdışındaki bir radyo istasyonunu dinleyemezsiniz, ama internet ile bu olanaklı. İnternet radyoları yayınlarını süreklilik sağlayan “streaming” adlı teknoloji ile yapıyorlar. Streaming yayınlar, müzik çalındığı anda internetten sunulması anlamına geliyor. Yani bağlanan kişiler aynı müziği aynı anda dinliyor, tıpkı radyo gibi. Radyoya göre bir başka avantajı da reklam aralarının olmaması ya da yayıncıya göre değişen bir sıklıkta olması.