Ahtapotların kollarının hemen her şeye yapışan yüzlerce vantuz ile kaplı olduğunu biliyoruz. Garip olan ise, bu vantuzların asla ahtapotun kendisine tutunmuyor olması; aksi halde ahtapotların sürekli kördüğüm olmaları gerekirdi.
Hebrew University of Jerusalem araştırmacıları, bu durumun üzerine çalışmaya karar vererek bulgularını Mayıs 15 tarihli Current Biology üzerinde yayınladılar. Araştırma, ahtapotların nasıl düğüm olmaktan kurtulduklarını açıklıyor. Bulgulara göre, ahtapot derisi tarafından üretilen bir kimyasal, vantuzların kendi üzerinde çalışmasını engelliyor.
Araştırmayı Nir Nesher ile beraber yürüten Guy Levy "Bizden önce kimsenin bu güçlü ve bulunması kolay olayı fark etmemiş olmasına şaşkınız" diyor. Levy'nin söylediğine göre, ahtapotların normalde büyük bir sorun olacak olan bu problemi basit ve zekice bir şekilde çözüyor olmaları onlar için de sürpriz olmuş.
Binyamin Hochner ve arkadaşları uzun yıllardır, özellikle esnek kolları ve motor kontrol sistemleri olmak üzere, ahtapotlar üzerinde çalışıyorlardı. Söylediklerine göre, kollarının tam olarak nerde olduğunun bilincinde olmayan tek canlı grubu ahtapotlar değil. İnsanlar ve diğer hayvanlar da kollarının yerinin tam olarak bilincinde değiller. Hochner'in açıklamasına göre, bizlerin motor kontrol sistemleri, motor ve algı sistemlerinin neredeyse sabit bir şekilde beynimizde haritalanmaları sistemi ile çalışıyor. Bu sistemin bizlerde işliyor olmasının sebebi ise omurgalarımızın hareketlerimizi büyük ölçüde kısıtlıyor ve bu şekilde beynimizin kollarımızın nerde olduğunu hesaplayabiliyor olması. Ancak bu sistemin aynısının ahtapotlarda işlemesi pek mümkün değil. Çünkü ahtapotların esnek uzuvları, sonsuz açı ile sonsuz bir serbestliğe sahip.
Ahtapot kollarının sırrı... Haberimizin ikinci sayfasında...
Ahtapot kollarının sırrı...
Gerçekten de yapılan araştırmalara göre ahtapotlar kollarının nerede olduğunun tam olarak farkında değiller. Bu noktada da araştırmanın konusu olan soru ortaya çıkıyor: Peki ahtapotlar nasıl oluyor da kendilerini düğümlemiyorlar?
Bu sorunun cevabını bulmak için araştırmacılar ahtapotların kollarının vücuttan ayrıldıktan sonra bir saat daha aktif olması durumunu kullandılar. Hareketleri incelenen ahtapot kolunun, ahtapot derisine yapışmadığı ancak derisi soyulmuş bir ahtapot koluna yapıştığı fark edildi. Aynı şekilde ahtapot vantuzları, ahtapot derisi ile kaplanmış petri kalıplarına da yapışmıyorlardı. Ahtapot derisi sıvısı ile kaplanmış petri kaplarına da çok daha düşük bir kuvvet ile yapışıyorlardı.
Araştırmacıların söylediğine göre, bu sonuçlar ile beraber, ilk defa ahtapot derisinin ahtapotların kendilerine ve diğer ahtapotlara yapışmalarını engellediği bulundu. Yine araştırmacıların yazdığına göre, kaplanmış olan petri kaplarına daha az yapışıyor olmaları ise, ahtapot derisindeki bir kimyasalın yapışmayı engellediğini kanıtlıyor.
Ancak, vücuttan ayrılmış olan kolun davranışlarının aksine, canlı ahtapotlar bu otomatik sistemi, işlerine yaradığı zaman, iptal edebiliyorlar. Canlı ahtapotlar bazen kesilmiş bir kolu tutabiliyorlar ve bu durum, bahsi geçen kol eskiden kendilerine ait olmadığı zaman daha büyük bir sıklıkla gerçekleşiyor.
Hochner ve arkadaşları, ahtapotların kendilerine zarar vermesini engelleyen (kendi koluna yapışmamasını sağlayan) aktif bileşeni henüz bulabilmiş değiller. Ancak bu durumunda ahtapot zekasının bir göstergesi olduğunu söylüyorlar. Bu farkındalığı sağlayan özelliğin, robot teknolojisini ilerletmesi de mümkün.