Pek çok kişi yumurtalarını haşlanmış olarak yemeyi sever. Ancak Dünya’nın deniz seviyesinden en yüksek noktasındaysanız, bu zevki yaşamanız imkansız.
Günlük hayatınızı pek etkilemese de, bu gerçeğin arkasında yatan sebepler Dünya’nın birçok yerinde hem yiyecek hem de içeceklerin hazırlanmasını etkilemektedir. Her zaman farkında olmasak da, hayatımız boyunca bu temel termodinamik yasalarına uyuyoruz ve termodinamiğe asla karşı gelemiyoruz.
Dünya’nın su seviyesinden en yüksek noktası olan Everest Dağı'nın zirvesi bu duruma en güzel örnek olabilir. Zirvede bir yumurta haşlamanız ne yazık ki mümkün değil ve temel sorunun atmosferik basınç olduğunu görüyoruz. Deniz seviyesinde su 100°C sıcaklıkta kaynar. Kaynama noktası olarak genellikle 100°C’den bahsetsek de, aslında bu kesin bir nokta değildir. Farklı basınçlar altında kaynama noktası da değişir. Deniz seviyesinden ne kadar yüksekteyseniz, suyu kaynatmak için gereken sıcaklık o kadar düşük olur.
Bulunduğunuz yerdeki kaynama noktasını tam olarak hesaplamak için bir hesap yapmanız mümkün olsa da, yaklaşık her 300 metre yükseklikte kaynama sıcaklığı 1°C düşer. 5.052 metre yükseklikte yer alan La Rinconada kasabası, Dünya’nın kalıcı yerleşim bulunan en yüksek yeridir. Burada su 82,8°C sıcaklıkta kaynar. Bu sıcaklık yumurtayı haşlamak için hala yeterince iyi olsa da, iyi bir kahve yapmak için tercih edilen ideal sıcaklığın altında kalıyor. Elbette ideal sıcaklıkta olmasa da hala kahve yapabilirsiniz.
Everest Dağı’nın zirvesi ise La Rinconada’ya göre ciddi miktarda daha yüksekte yer alıyor. Deniz seviyesinden 8.849 metre yüksekte olan bu alanda, atmosfer basıncı yaklaşık üçte biri kadardır. Bunun sonucu olarak buradaki suyun kaynama sıcaklığı 68°C’ye düşer. Bu sıcaklık hala ciddi yanıklara neden olacak kadar yüksek olsa da, bir yumurtayı tamamen pişirecek kadar sıcak değildir.
Hem beyaz hem de yumurta sarısı farklı maddelerden yapılmıştır ve proteinleri farklı sıcaklıklarda pıhtılaşır. Yumurta beyazı yüzde 54’e kadar ovalbümin içerir ve 80°C’ye kadar pıhtılaşmaz, yumurta sarısının katılaşması için en az 70°C’ye ihtiyacı vardır. Bu yüzden Everest’in zirvesinde kaynayan suyun sıcaklığı güzel bir haşlanmış yumurta elde etmenize yetmeyecektir.
Eğer Everest Dağı'nın zirvesindeyseniz ve gerçekten canınız haşlanmış yumurta çekiyorsa, tek çözümünüz termodinamik yasalarına uymak ve düdüklü tencere kullanmaktır. Bu pişirme yöntemi, tencere içindeki basıncı artırarak kaynama noktasını yükseltecektir.