2013 yılında astronomların yeni bir "oyuncağı" olmuştu. Gaia adlı uydu, aynı yıl Aralık ayında fırlatıldığından beri Güneş'in etrafında dönmekte ve galaksinin geri kalanını, uzayda bulunan şimdiye kadarki en büyük kamera olan milyar piksellik kamerası ile fotoğraflamaktaydı. Bu kamera o kadar güçlü ki, bir insan saçının genişliğini 1.000 kilometre uzaklıktan çözümleyebilmekte. Tabii ki uzayda saç olduğunu sanmıyoruz ancak bol miktarda yıldız bulunuyor ve Gaia'nın ilgi alanının içerisinde de bu yıldızlar bulunuyor.
Avrupa Uzay Ajansı bilim insanları, uydudan gelen fotoğrafları kullanarak galaksimiz Samanyolu'nun üç boyutlu bir haritasını çıkarmış durumdalar. Bu harita, yaklaşık olarak 100.000 ışık yılı genişliğinde bir alanı kapsamakta ve içerisinde yaklaşık olarak bir milyar adet yıldız bulunmakta. Bu durum da haritayı, galaksinin şimdiye kadarki en tamamlanmış haritalarından 1.000 kat daha "bütün" yapmakta.
Bu yeni haritanın içerisinde her yıldızın hem konumu, hem de hareketi işaretlenmiş durumda ve böylelikle astronomların yıldızların Dünya'ya uzaklığını hesaplamaları mümkün oluyor. Ayrıca en parlak yıldızların yaklaşık iki milyon adedinin de sıcaklık, parlaklık ve kimyasal bileşimi hakkında veriler kaydedilebiliyor.
Ancak bu eşsiz detay seviyesine rağmen harita, Samanyolu'ndaki tahmin edilen yıldızların sadece yüzde birini kapsamakta. Bu yüzden de Gaia'nın işi yakın bir zamanda tamamlanacak gibi görünmüyor. Uydunun görevinin tamamlanmasına halen iki yıl bulunmakta ve bu süre boyunca daha soluk olan yıldızların sıcaklık ve parlaklık verileri işlenecek.
Toplanan bütün bu bilgiler, Samanyolu'nun oluşumunun ve evriminin anlaşılması için kullanılacak ve binlerce yeni gezegen ortaya çıkartılırken, Dünya'yı tehdit etme ihtimali bulunan asteroidler aranacak, karanlık maddenin dağılımı hakkında daha fazla bilgi edinilecek, Einstein'ın genel görecelik teorisi de test edilecek. Bu ilk veri topluluğunun bile binlerce yeni bilimsel makaleye kaynak olacağı düşünülmekte...