1000 gigabaytın 500 gigabayttan daha büyük olduğunu anlamak kolay. Terabaytın gigabayttan büyük olduğunu da muhtemelen biliyorsunuz. Peki, terabayt, petabayt gibi terimlerin ne anlama geldiğini biliyor musunuz?
Bu yazımızda bilgisayar dünyasında kullanılan depolama boyutlarıyla ilgili terimlere göz atacak, gigabayt, terabayt ve diğerlerinin ne kadar büyük olduğunu göstermeye çalışacağız.
Bayt Nedir?
Bilgisayarların depoladığı en küçük veri boyutu, bit olarak tanımlanır. Bilgisayarlar, ikili numaralandırma sistemini kullandıkları için her bit, 0 ya da 1 değerini alır. Bir başka açıdan her bitin "doğru" ya da "yanlış" değerini sakladığı söylenebilir. Mesela bir oyun sırasında aldığınız bir yükseltme, onu aldıysanız 1, almadıysanız 0 olarak bellekte depolanabilir.
Sekiz bit bir araya geldiğinde bayt oluşur. Her bir bayt, 256 değerden birini depolayabilir. Örneğin ASCII kodlama standardındaki her bir karakter, bir bayt olarak depolanır.
Kilobayt ve Megabayt
Bir kilobayt (KB), 1.000 bayta eşittir. Bu noktada kilobayt ile bazen 1.024 baytın kastedildiğini de belirtmek gerek (örneğin Windows'ta). Ancak doğru ve daha yeni tanımlamaya göre 1 kibibayt (KiB), 1.024 bayta eşittir.
1 kilobaytın aslında 1.024 bayt olmasının nedeni, ikili sistemin çalışma şeklidir (1 bayt'ın 10 bit değil, 8 bit olduğunu hatırlayın). Bu nedenle 250GB etiketiyle satılan bir sabit diskte 232GB (aslında Gibibayt - GiB) boş alan görürsünüz. Bu noktada sabit disk üreticilerinin kelime oyunuyla bizi biraz kandırdığı da ileri sürülebilir (her ne kadar doğru sözcükleri kullanıyor olsalar da, Windows'un kullandığı birimler farklı).
Sabit disklerin aksine, RAM'ler söz konusu olduğunda 1GB, 1024MB'a denk geliyor. Bu noktada RAM'lerde aslında gibibyte'ın kullanıldığı gözleniyor. Burada bir kural karmaşası var gibi görünüyor, daha doğrusu "kibibye" ve "gibibyte" gibi terimleri daha çok depolama birimleri tercih ediyor gibi görünüyor.
Bir megabayt (MB) ise 1.000KB içermektedir (veya bir milyon bayt). Bir megabayt, MP3 formatında yaklaşık bir dakikalık müziği depolayabilir. Standart bir CD 700MB boyutundadır. Bu noktada megabitin megabayttan farklı bir birim olduğunu söyleyelim.
Gigabayt Ne Kadar Büyük?
Yıllardır hayatımızda olan gigabayt (GB) terimi, bir milyar baytı, 1.000.000 kilobaytı veya 1.000 megabaytı açıklamakta kullanılıyor.
1GB, yaklaşık 230 standart MP şarkısını depolayabilir. Kullanılan video codec'ine göre üç dakikalık 30FPS video kaydı, 1GB yer tutacaktır. Standart bir DVD'nin depolama kapasitesi 4,7GB'dir.
Bugünkü akıllı telefonların çoğu, 32GB ile 512GB depolama kapasitesi sunuyor. Bilgisayarlarda ise bir sonraki başlıkta göreceğimiz, çok daha büyük depolama birimleri kullanılıyor.
Bir Terabayt Ne Kadar Eder?
Bugün terabaytlar boyutunda SSD'ler satın alabiliyoruz. Bir terabayt, yine bir altındaki birim olan gigabayt'ın bin tanesinden oluşuyor. Yani 1TB içerisinde 1.000GB veya bir trilyon bayt bulunuyor.
Standart bir DVD'nin 4,7GB olduğunu söylemiştik. Dolayısıyla bir terabaytlık bir sürücüye 213DVD'yi sığdırmanız mümkün.
Bir başka açıdan bakabilmeniz için şöyle bir örnek verebiliriz: ABD Kongre Kütüphanesi, 2009'da yaptığı bir açıklamada koleksiyonunun 74TB veri içerdiğini söylemişti. Ortalama bir kitabın ise çizimler hariç ortalama 1MB tuttuğu biliniyor.
Google, 2019'da toplam 40 milyon kitabı tarattığını söylemişti. Dolayısıyla Google Books'taki tüm kitapları saklamak için size 40TB'lık bir alan yeterli olacaktır.
Petabayt Nedir?
Bir petabayt, 1.000 terabayta eşittir. Araştırmacılara göre insan beyni 2,5PB'lık bir kapasiteye sahip. 1PB ile 1080p kalitesinde sürekli olarak neredeyse 3,5 sene video kaydı yapabilirsiniz. Tüm hayatınız boyunca her gün 4.000 fotoğraf çekerseniz, 1PB'ı ancak doldurabilirsiniz.
ABD merkezli hizmet sağlayıcısı AT&T, Mart 2018'de kendi ağları üzerinden her gün 197PB veri aktardığını söylemişti.
Eksabayt, Zettabayt ve Yottabayt
Yeterince büyük olan Petabayt'ın da üzerinde depolama tanımlamaları bulunuyor. Bu boyutlara kısaca göz atacağız, ancak boyutları çok büyük olduğundan belki birkaç sene onları pek duymayacaksınız. Ancak sıradan bir kullanıcı olarak bu boyutları günün birinde, hücrelere kadar simülasyon yapan oyunlarda ilk kez görürsek şaşırmayacağız!
Eksabayt (EB), 1.000 petabayta denk geliyor. Eksabayt, dünya çapındaki aylık internet trafiğinin 2004'te ilk kez 1EB'yi geçmesiyle kullanılmıştı. 2017'de aylık trafik, 122EB'ye ulaştı. 1 eksabayt içerisine 11 milyon 4K film sığdırabilirsiniz.
Zettabayt, 1.000 eksabayta eşit iken bir yottabayt (YB), 1.000 zettabayta denk geliyor. 1 yottabaytın içerisine 257.054 trilyon DVD sığdırmanız mümkün.