Apple'ın iOS'u ve Google'ın Android'i yarışın liderliğini almak için kapışırken, hemen arkalarında Symbian, Microsoft ve Blackberry platformlarının onlara yetişmek için verdiği çabayı ve Symbian'ın liderlik yarışından çekilmesini izledik. Peki, mobil işletim sistemi yarışının geriden gelen kahramanları bu yarışa katılabilecek mi?
İşte bu soruya cevap vermek için yarışın gözden kaçan kahramanlarını liderlerle kapıştırarak, artılarını ve eksilerini değerlendirdik.
iOS, Android, WebOS ve MeeGo işletim sistemlerinin karşı karşıya geldiği bu yarış, pek adil görünmeyebilir ancak yarışın tabletler arenasında devam edeceği göz önüne alındığında, sonuç hepimiz için şaşırtıcı olabilir.
HP, WebOS işletim sistemine sahip PalmPad isimli tabletinin hazırlıklarını sürdürürken, Nokia'dan ise bu yıl içinde MeeGo Tablet'in gelmesi bekleniyor.
Geçtiğimiz günlerde sıkça eleştirilen Symbian platformundan vazgeçerek, Windows Phone platformuna yöneldiği açıklanan Nokia, bu yıl piyasaya çıkması beklenen tabletinde ise Intel ile ortaklaşa geliştirdiği MeeGo işletim sistemine sadık kalıyor.
Mobil işletim sistemi yarışı günden güne kızışırken, bu yıl çıkacak tabletler öncesinde; iOS, Android, WebOS ve MeeGo işletim sistemlerini çeşitli alanlarda karşılaştırıyoruz...
Kullanıcı arayüzü...
Kullanıcı arayüzü söz konusu olduğunda, sade, düzgün, akıcı ve yenilikçi bir kullanıcı arayüzüne sahip iOS'un başarısını çok az kişi göz ardı edebilir. Kullanıcıda güven uyandırmayı başaran arayüzünü, akıllıca tasarlanan işlevlerle birleştiren iOS, şüphesiz bu karşılaştırmanın en iddialı isimlerinden. iOS, başarılı arayüz tasarımını, çoklu dokunmatik ekranının başarısıyla birleştiriyor.
Android ise, iOS'un en güçlü rakibi durumunda. Akıllı telefonlar üzerinde her ne kadar "daha az zarif" bir yapıya sahip olsa da, Android 3.0'ın tabletler üzerindeki görünümü, Android'in geleceğine göz atma fırsatı sunuyor. 3D efektli grafikleri, menü çubuğu, iyileştirilmiş ekran klavyesi ve daha iyi çoklu program desteği kazanan Android, kullanıcı arayüzü liderliğinde oldukça iddialı.
WebOS ise, hızlı ve hafif işletim sistemi tasarlama konusundaki tecrübesi ile öne çıkıyor. HP WebOS ailesinin son sürümü olan WebOS 2.0, şaşırtıcı derecede hızlı ve Android 2.3'den daha iyi görünen tasarımıyla, son derece başarılı bir kullanıcı arayüzüne sahip.
Nokia'nın cep telefonlarında yer vermekten vazgeçtiği, Linux tabanlı MeeGo'nun, tabletlerdeki hayatına giriş yapmaya hazırlandığını görüyoruz. MeeGo'nun kullanıcı arayüzünde yer alan klasik simge tabanlı menü, panel görünümü adı verilen etkileyici bir araçla tamamlanmış. Oldukça kullanışlı olan panel görünümünde, son çektiğiniz resimleri, izlediğiniz videoları, gezdiğiniz web sayfalarını ve kişilerinizi görerek hızlı bir şekilde ulaşmanız mümkün.
Kişiselleştirme...
Android telefonunuzda duvar kâğıdınızı değiştirebilir ve menü simgelerinizi dilediğiniz şekilde sıralayabilirsiniz. Elbette sıradan görünen bu değişikliklerin yanında, Android'in en sevilen özelleştirme seçeneği olan araçlar da geliyor. Yüklenebilir araçlar sayesinde, telefonunuz sayısız mikro uygulama ile özelleştirmeniz mümkün. Bunun yanında, simgelerinizi klasörler oluşturarak düzenlemeniz mümkün.
iOS ile de klasörler oluşturarak simgelerinizi dilediğiniz klasörlere yerleştirebiliyorsunuz. Android araçlarının konforundan uzak olan iPhone uygulamalarında ise ilgili uygulamayı çalıştırmanız gerekmekte. Örneğin, dışarıda sizi bekleyen havanın nasıl olduğunu görmek istediğinizde, hava durumu uygulamasını çalıştırmanız gerekmekte.
WebOS'a gelecek olursak, uygulama menüsündeki simgeleri değiştirebildiğimizi ve duvar kağıdınızı özelleştirebildiğimizi görüyoruz. Açıkçası bu özeliklerin olmaması, akıllı telefonların geldiği noktayı göz önüne aldığımızda önemli bir eksi sayılırdı. Ancak WebOS'un da önemli bir eksisi var. Bu da, klasörler oluşturarak simgelerinizi gruplandırma imkânınız bulunmaması oluyor. Ayrıca WebOS'da da araçlar desteği bulunmuyor.
MeeGo ise neredeyse WebOS ile aynı kişiselleştirme imkânlarına sahip. Tek farkı, MeeGo'da da Android'de olduğu gibi araçlar desteği bulunuyor.
E-posta ve internet...
Şüphesiz, internet erişimindeki kolaylık ve uyumluluk, akıllı telefonlar ve tabletlerdeki en önemli özelliklerden birisi. Android, iOS ve WebOS işletim sistemleri, internet tarayıcılarında WebKit desteği barındırıyor. MeeGo'da ise şu aşamada WebKit desteği bulunduğu doğrulanmış değil.
iOS'un internet konusundaki en büyük eksisi ise, Apple'ın politikası gereği Flash desteği barındırmaması oluyor. Buna rağmen iOS kullanıcıları, BBC iPlayer üzerinden Flash videoları izleme şansına sahipler.
Flash'ı iOS dışında tutma konusunda katı bir politika izleyen Apple, HTML5'e tam destek veriyor ve HTML5'i web uygulamalarının geleceği olarak görüyor. Ancak bu iOS için bir artı değil, zira Android ve WebOS'da bu desteğe sahip. MeeGo içinse bahsettiğimiz gibi WebKit yani HTML5 desteği doğrulanmış değil.
E-posta becerilerine geldiğimizde, hem Android'in hem de iOS'un birleştirilmiş gelen kutusu desteği ile geldiğini görüyoruz. WebOS'da aynı e-posta becerilerine sahip bulunuyor. Bunun yanında, her üç işletim sistemi de Microsoft Exchange desteğini de barındırıyor.
Performans ve çoklu program desteği...
HP WebOS, ilk gününden beri çoklu program desteğine sahip. Ancak Palm Pre serisinin, 600 MHz ARM Cortex-A8 işlemcisine sahip olan ilk modeline sahipseniz, çeşitli kısıtlamalar sahip olduğunu görebilirsiniz. Serinin devamındaysa böyle bir kısıtlama söz konusu değil ve en iyi çoklu program desteğini sunan işletim sistemi WebOS oluyor.
Android ise en iyi çoklu program desteğine sahip olan ikinci işletim sistemi. Kullanıcıya çok sayıda programı çalıştırma konusunda tam özgürlük sunan Android için, bunun bedeli sistem performansı ve pil ömrünün düşebilmesi oluyor. Bunun sebeple gereksiz arka plan programlarını sonlandırmakta veya bu işi sizin için yapan görev yöneticileri kullanmakta fayda var.
Çoklu uygulama desteği sunmadığı için sık sık eleştirilen Apple iOS ise iOS 4 ile kısmen çoklu program desteğine kavuştu. iOS 4, çoklu program desteğini tam olarak barındırmasa da programları arka planda dondurabiliyor veya kısıtlı işlevlerle çalışmasına izin verebiliyor. Örneğin radyo uygulamanızın arka planda çalmasına veya Skype oturumunuzun açık kalmasına izin verebiliyor. iOS'daki bu kısıtlamanın getirisiyse, sistem performansının sürekli yüksek kalması ve güç tasarrufu oluyor.
MeeGo Tablet'in ise detayları netleşmemiş olmakla birlikte, Android gibi çoklu program desteğine sahip olması bekleniyor.
Uygulama desteği...
iOS'un ilk gününden beri en önemli artısı, App Store olmuştur. Bu konudaki uzun geçmişinin de gücüyle iOS, en iyi uygulama mağazasının gücünü arkasına alan işletim sistemi oluyor. App Store, tüm eleştirilere rağmen 300 bini aşkın ücretli ve ücretsiz uygulamaya ev sahipliği yapıyor.
Android Market ise, 135 bini aşkın uygulama ile ikinci başarılı mobil mağaza oluyor. Android her ne kadar geride görünse de, resmi uygulama mağazası dışından da içerik yüklemeyi destekliyor. Kısa geçmişindeki hızlı gelişimi göz önüne alındığında, Android işletim sistemi de uygulama desteği açısından çok başarılı.
WebOS ise kullanıcılarına, Palm mağazası üzerinden 5200'ü aşkın uygulamaya erişme fırsatı sunuyor. WebOS platformu için hazırlanan programlar da resmi olmayan kanallardan yüklenebiliyor ancak çok daha az yazılım geliştiricinin ilgi duyduğu platform, Android ve iOS ile kıyaslandığında son derece geride kalıyor.
Geliştiricilerin popüler mobil platformlara ilgi gösterdiği göz önüne alındığında ,MeeGo işletim sistemine sahip cihazları alacak olan kullanıcılar da uygulama desteği konusunda oldukça sıkıntı yaşayacağa benziyor. Ancak MeeGo'nun Linux tabanlı olduğu göz önüne alındığında, uygulama desteğinin hızla gelişebileceği düşünülebilir.
Güncelleme desteği...
Android OS'un çıktığı günden bu yana ne kadar önemli bir gelişim kaydettiğine hepimiz tanıklık ettik. Ancak Google'ın Android'i sık sık güncellemesi ve sürekli geliştirmesine rağmen, cihaz üreticilerinin güncel Android sürümlerini cihazlarına geç adapte etmesi kullanıcıları umutsuz bekleyişlere sürüklüyor.
Bu sorunun sebebiyse çıkan Android sürümünün bir telefona yüklenmeden önce kullanıcı arayüzünün, kullanılan cihaza göre düzenlenmesi gerekmesi veya üreticilerin kendilerine özgü özellikleri eklemek istemesi. Örneğin HTC, ürettiği Android telefonların işletim sistemini Sense UI adını verdiği kullanıcı arayüzü ile müşterilerine sunarken, Samsung ve Motorola da kendi geliştirdikleri arayüzleri kullanıyor.
Apple daha az güncelleme yayınlamayı tercih ediyor ve iOS güncellemelerini, daha çok yeni bir cihazla birlikte sunuyor. Eski cihazların yeni sürüme güncelleştirilmesi ise yeni sürümün donanım ihtiyaçlarına göre değişiklik gösteriyor. Yani donanımı yeterli görülen cihazlar genellikle yeni sürümle güncellenebiliyor.
WebOS ise 2009'dan beri 10 güncelleme gördü ve Palm Pre 2 ile birlikte gelen 2.0 versiyonunun bu yıl içinde eski cihazlar olan Palm Pre ve Pixi model telefonlar için de yayınlanması bekleniyor.
Nokia'nın umutla beklenen MeeGo Tablet'iyle birlikte asıl gücünü göstermesi beklenen MeeGo'nun güncelleme desteğini değerlendirmek içinse, henüz erken görünüyor.
Sonuç...
iOS ile Android OS, akıllı telefon ve tabletleri içine alan mobil işletim sistemi pazarındaki liderlik savaşına devam ediyorlar. İlk Android telefonun piyasaya çıkmasıyla başlayan bu mücadele, tabletlerin piyasaya çıkmasıyla birlikte daha da alevlendi ve yakın zamanda dineceğe benzemiyor.
Liderlerin savaşına katılmak ve kendi liderliklerini ilan etmek isteyen diğer aktörler ise mobil işletim sistemi pazarının, sadece kullanışlı bir işletim sistemi yapmaktan ibaret olmadığı gerçeğiyle yüzleşiyor. İşletim sistemlerini, zengin uygulama mağazaları ile birleştirebilen mobil işletim sistemleri piyasada hızla yükselebilirken, oldukça iddialı ve güçlü olan WebOS, aynı başarıyı yakalayamıyor.
Yazımızda değerlendirmediğimiz aktörlerden Blackberry ve Windows Phone'da tabletlerde yer almaya çalışan diğer aktörler oluyor. HP'nin WebOS'u geliştirme çabaları, Nokia'nın Symbian ısrarından vazgeçerek Windows Phone 7'ye dönmesi ve gelişimine katkıda bulunacağını açıklamasıyla birlikte, Android ve iOS'un elindeki liderlik mücadelesi üç ya da dört büyüğün savaşına dönüşebilir.
MeeGo ise henüz tüm silahlarını gösterebilmiş değil ancak MeeGo Tablet ile yapması beklenen atağın, son saldırısı olma ihtimali de yüksek görünüyor. Zira, sıkı bir rekabetin devam ettiği mobil işletim sistemi pazarında, köklü Symbian bile hızlı gelişime ayak uyduramamışken, sıfırdan çıkış yapmayı bekleyen MeeGo'nun kaderi de çok parlak görünmüyor.