Windows ağı: Eğer bilgisayarınız yerel bir ağ üzerindeyse, bu ağ üzerinde yer alan diğer bir bilgisayarın paylaşımından yararlanmak, verilerinizi kurtarmak için yazının başında beri bahsettiğimiz tüm yöntemlere göre çok daha pratiktir. Ancak bazı durumlarda, Knoppix yerel ağ ayarlarınızı otomatik olarak algılamayabilir. Bu durumda çalışma grubu, kullanıcı adı, şifre, bilgisayar adı ve paylaşılan klasör bilgilerini edindikten sonra “Knoppix’te ne nasıl yapılır?” kutucuğundaki “Yerel ağ bağlantı ayarları” bölümüne bakabilirsiniz. Karşıdaki bilgisayar Windows 95, 98 ya da ME ise paylaşım klasörü için şifre gerektirmez. Kullanıcı adı yerine "guest" kullanıp şifre alanını boş bırakabilirsiniz.
Karşıdaki bilgisayara bağlanmak için önünüzde iki yol var. Bunlardan ilki oldukça basit ama her zaman sonuç vermeyebilir. İkincisi ise biraz daha zor olmakla beraber, en kesin yol. İlk olarak kolay yolu deneyerek başlayalım.
1- LinNeighborhood: Ekranın sol altında bulunan “K” simgesine tıklayın. Açılan listeden Internet menüsü altında yer alan LinNeighborhood seçeneğini seçin. Yazılım penceresi karışınıza geldiğinde Options menüsünü açın ve Browse entire network... ile başlayan seçeneği seçin. Eğer ağınız, paylaşılan klasörleri görmeniz için kimlik denetimi gerektiriyorsa Browse as user seçeneğini seçin, ağ kullanıcı adı ve şifrenizi girip OK tuşuna tıklayın. LinNeighborhood, tüm çalışma gruplarını ve içlerinde yer alan bilgisayarları size listeleyecektir. Buradan verilerinizi aktarmak istediğiniz bilgisayarı seçip üzerine çift tıklayın. Bu şekilde bu bilgisayar üzerinde yer alan paylaşımlara ulaşabilirsiniz. Klasörü seçin ve ardından da araç çubuğunda en başta yer alan Mount tuşuna tıklayın.
Mount iletişim penceresinde SMB User: kutucuğuna kullanıcı adınızı, SMB Password: kutucuğuna ise şifrenizi yazıp Mount tuşuna tıklayın. Şimdi karşı bilgisayardaki paylaşım klasörünü bilgisayarımızda temsil eden klasörü bulmamız gerekir. Bu Windows’taki kısayollara benzemiyor. İlk olarak ekranın altında yer alan mavi ev simgesine tıklayın. Bu dosya yöneticisi penceresinin açılmasını sağlar. Şimdi bu pencere içinde simge görünümünde sağda yer alan mnt klasörünü bulup açın. Bu klasör içinde bağlandığınız bilgisayar isminde bir klasör daha bulunması gerekir. Bu klasörü de açın. Artık karşı bilgisayardaki paylaşım klasörünün kısayolu olarak nitelendirebileceğimiz aynı adlı klasöre ulaşmış olmanız gerekir. Artık kurtarmak istediğiniz dosyalarınızı kopyalayıp bu klasör içine yapıştırabilirsiniz. Tüm dosyalar karşı bilgisayarın paylaşımına gönderilecektir.
2- Komut satırı: Ekranın sol altında yer alan “K” simgesine tıklayın. Açılan listede Knoppix menüsü altından Root Shell seçeneğini seçin. Açılacak komut satırı penceresinde açık mavi “root@ttyp0[/]#” yazısının hemen yanına "cd /mnt/" yazıp [Enter] tuşuna basın. Mavi yazı root@ ttyp0[mnt]# şekline dönüşecektir. Ardından "mkdir /mnt/shared" yazıp tekrar [Enter]a basın. Bu işlem karşı bilgisayardaki paylaşım klasörünü temsil edecek olan klasörün oluşturulması içindir. Şimdi aşağıdaki satırı da kalın yazılı yerleri kendinize uygun olarak doldurarak komut satırında girip [Enter]’a basın.
mount -t smbfs –o uid=knoppix,
workgroup=çalışma grubu,
username=kullanıcı adı,
password=şifre //bilgisayar adı/
paylaşım adı /mnt/shared
Bu işlem karşı bilgisayardaki paylaşım klasörünü yeni açtığımız klasöre bağlayacaktır. Artık komut satırı penceresini kapatabilirsiniz. Alt bölümden mavi ev simgesine tıklayarak yeni bir Konqueror penceresi daha açın. Adres satırına "file:/ mnt/shared/" yazıp [Enter]a basın. Biraz önce oluşturduğumuz klasör görüntülenecektir. Artık dosyalarınızı kopyalayıp buraya yapıştırarak karşı bilgisayara gönderebilirsiniz.
KNOPPIX 3.3 KULLANMA KILAVUZU
Knoppix’te ne nasıl yapılır?
Çevirmeli ağ bağlantısı
Ekranın sol alt bölümünde yer alan “K” simgesine tıklayın. Internet menüsü altında yer alan Connect alt menüsünü açın ve KPPP (Internet Dial-up tool) aracı nı seçin. şimdi ayarlar için Setup ... seçene ğine tıklayın. Bu pencerede Accounts sekmesi altından sırasıyla New... seçeneğini, ardından da Dialog Setup’ı seçin. Burada herhangi bir bağlantı ismi girebilirsiniz. şimdi tekrar Add... tuşuna tıklayın ve servis sağlayıcınızın bağlantı numarasını girip OK tuşuna tıklayın. Bir kere daha OK tuşuna tıklayın. şimdi Device sekmesine geçin. Burada Modem Device: bölümünden modeminizi seçmeniz gerekir. Aşağıdaki liste kullandığınız COM porta göre size yardımcı olacaktır.
COM 1 /dev/ttyS0
COM 2 /dev/ttyS1
COM 3 /dev/ttyS2
COM 4 /dev/ttyS3
Diğer dahili modemler /dev/modem
OK tuşuna tıklayarak ayarları tamamlayabilirsiniz. Login ID bölümüne bağlantı adınızı, Password bölümüne de şifrenizi yazdıktan sonra Connect tuşuna tıkladığınızda bağlantı sağlanacaktır.
Yerel ağ ayarları:
Bu bölüm yerel ağın otomatik olarak tanımlanamadığı durumlarda size yardımcı olacaktır. Bunun da en büyük nedeni statik IP kullanımının gerekmesidir ve genelde Windows 95, 98, NT ve ME gibi eski işletim sistemlerini kullanan bilgisayarlarda görülür. Sorunu gidermek için öncelikle “K” simgesine tıklayarak Knoppix menüsü altındaki Network / Internet alt menüsündeki yer alan Network card configuration seçeneğini seçin. Bu araç bir seri diyalog penceresi açarak sizden ağ ile ilgili bilgiler isteyecektir.
Eğer birden fazla ağ kartına sahipseniz hangisini ayarlamayı istediğinizi soran bir pencere de karşınıza gelebilir. Bilgisayarınıza otomatik IP ataması yapılmıyorsa, DHCP kullanılıp kullanılmadığını soran adımda ise No cevabını verebilirsiniz. Bu durumda bilgisayarınızın IP’sini girmeniz gerekir. Bilmiyorsanız sistem yöneticinize danışabilirsiniz. Zaten ağdan ağa ayarlar değişebileceği için bundan sonraki adımlarda sorulacak bilgilere yanıt vermek üzere bunu yapmanı z gerekecektir. Gerekli bilgileri girerek ağ ayarlarını tamamlayabilirsiniz.
Sürücüleri yazılabilir yapmak
Öncelikle Windows NT, 2000 ve XP işletim sistemlerinde bulunan NTFS dosya sistemini kullanan herhangi bir sabit diski yazılabilir hale getiremeyeceğinizi bilmeniz gerekir. FAT diskler için ise şu yöntemi izleyebilirsiniz:
Öncelikle yazılabilir hale getirmek istediğiniz disk üzerindeki dosyaları kullanan tüm yazılımları ve pencereleri kapatın. Masaüstündeki sürücü simgesi üzerine sağ tuş ile tıklayıp Properties seçeneğini seçin. Açılacak pencereden Device sekmesine gelin ve Read only seçeneğinin başındaki işareti kaldırın. OK tuşuna tıkladığınızda sürücü yazılabilir hale gelecektir.
Yapılan ayarların kaydedilmesi
Knoppix CD üzerinden çalıştığı için yapılan tüm ayarlar bilgisayar kapandığı zaman kaybolacaktır. Bunun olmasını istemiyorsanız ayarları kaydetmeyi isteyebilirsiniz. Bunun için NTFS olmayan bir sabit disk ya da bir disket yeterli olacaktır. Önce “K” simgesine tıklayın. Açılan listeden Knoppix menüsündeki Configure alt menüsünde yer alan Save KNOPPIX configuration seçeneğini seçin. Neyi kaydetmek istediğinizi soran bir diyalog kutusu açılacaktır. OK tuşuna tıklayın. Hemen ardından ekrana gelen nereye kaydetmek istediğinizi soran diyalog penceresinden ise disket sürücüyü gösterebilirsiniz. OK tuşuna tıklayarak kayıt işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Knoppix’in yapmış olduğunuz ayarları bir dahaki açılış- ta da hatırlamasını istiyorsanız da boot: yazısı ekrana geldiğinde disketinizi sürücüye takıp "knoppix myconfig=scan" yazı p “ENTER”a basmak yeterli olacaktır.
Mahmut Karslıoğlu
[email protected]
CD yazıcı: Verilerinizi kurtarmak için en etkili ve hızlı yollardan biri bilgisayarınızdaki CD yazıcıyı kullanmaktan geçer. Ancak bu işlem için CD yazıcının yanı sıra Knoppix’i çalıştırmak için bir de CD ya da DVD sürücüye ihtiyacınız olacağını unutmayın. Bunlara sahipseniz artık işleme başlayabiliriz. Knoppix altından CD sürücüsüne varsayılan olarak erişip kullanmıyorsanız Knoppix kullanıcısına da yetki vermeniz gerekir. Bunun için daha fazla yetkiye sahip olan Root kullanıcısını kullanabilirsiniz. Ancak tabii ki öncelikle root kullanıcısı için bir şifre oluşturmamız gerekiyor. Bu işlem diğerlerine göre biraz daha zor ve bir Windows kullanıcısına karmaşık gelebilir. Bu yüzden adımları biraz daha dikkatli takip edin.
Öncelikle ekranın sol altında yer alan “K” simgesine tıklayın. Bu şekilde karşınıza Windows’un Başlat menüsüne benzer bir menü gelecektir. Buradan Knoppix menüsü altındaki Root Shell seçeneğini seçin. Windows’un komut satırı penceresine benzer bir pencere açılır. root@ ttyp0[/]# benzeri açık mavi yazının hemen yanına "passwd" yazıp [Enter]a basın. Bu işlem Root kullanıcısı adına şifre oluşturmanızı sağlayacak. Şimdi şifrenizi iki kere arka arkaya girin. Artık bu pencereyi kapatabilirsiniz. Şimdi tekrar sol attaki “K” simgesine tıklayın. Bu sefer System menüsü altındaki K3b seçeneğini seçin. Artık CD yazma yazılımının ayarlarını yapmaya hazırız. Hemen Settings menüsüne girin ve K3b Setup’ı seçin. Burada daha önce girdiğiniz şifreyi girmeniz istenecektir. Şifreyi girip OK tuşuna basın. Ardından Add User... tuşunu görene kadar dört kere [Enter] ya da Next tuşuna tıklayın. Beşinci adımda Add User... tuşuna tıklayın ve "knoppix" yazıp OK’a tıklayın. [Enter] ya da Next tuşu ile son adıma gelin. Finish tuşuna tıkladığınızda artık CD yazıcınızı Knoppix kullanıcısı ile de kullanabilirsiniz.
E-posta: Bilgileri e-posta yoluyla kurtarmak için çalışan bir e-posta hesabına ve internet bağlantısına sahip olmanız gerekir. Eğer bilgisayarınız internete bağlı bir yerel ağ üzerinde ise internet bağlantınız zaten çalışıyordur. Yerel ağ ayarları yüzünden internete ulaşamıyorsanız ya da modem ile çevirmeli ağ bağlantısı kurmak zorundaysanız, bunları nasıl yapabileceğinizi “Knoppix’te ne nasıl yapılır?” kutucuğunda bulabilirsiniz. Web tabanlı e-posta servisleri e-posta ayarları yapmanızı gerektirmeyeceği için tüm işlemleri hızlandıracaktır. Bunun için önce bir tarayıcı açın. Knoppix altından Konqueror ya da Mozilla’yı kullanarak Yahoo, Hotmail ya da benzeri diğer e-posta hesabınıza ulaşabilirsiniz. Eğer göndereceğiniz dosyaların boyutları büyükse, bu durumda daha zor olan yolu tercih edip Mozilla ya da Evolution’ın e-posta araçlarını kullanmanız gerekecektir.
Masaüstünde solda yukarıdan aşağıya doğru sıralanmış simgelerden Hard Disk Partition olarak adlandırılmış olanlar bilgisayarınızdaki sabit diskleri göstermektedir. Eğer burada Hard Disk Partition [hda1] ya da [sda1] gibi bir ibare görüyorsanız bu büyük bir ihtimalle C sürücünüzdür. Bu simgeye tıklayarak sürücü içeriğine ulaşabilirsiniz. İstediğiniz sürücüye ve içeriğe ulaşana kadar diğer sürücüleri de denemeye devam edin. Açılan pencereler Windows Gezgini ile benzerlik gösterdiği için pek yabancılık çekeceğinizi sanmıyoruz. İstediğiniz dosyaların olduğu klasörü bulduğunuzda ise kurtarma için artık bir sonraki adıma geçebilirsiniz.
Eğer sadece Windows kullanıcısıysanız normal olarak masaüstünden ulaşmaya alıştığınız dosyalarınızın sabit diskte hangi klasör altında olduğunu da bilmeyebilirsiniz. Çünkü özellikle Windows 2000 ve XP için masaüstü ve belgelerim klasörleri kullanıcı adları altında farklı yerlerde tutulmaktadır. Dosyaları bulmak için “Hangi klasör nerede?” kutucuğundan yardım alabilirsiniz.
Bilgileri aktarmak için alternatifleri değerlendirin
Bilgisayarınızda, içinde her tür yardımcı yazılımı bulunduran eksiksiz bir işletim sistemi olduğuna göre, artık verilerinizi aktarmak için alternatişeri değerlendirmeye başlayabiliriz. Küçük boyutlu dosyalarınız için hemen her bilgisayarda bulunan en kolay transfer yöntemi olan disket sürücüyü tercih edebilirsiniz. Biraz daha büyük boyutlu dosyalar içinse ZIP sürücü ya da çıkarılabilir diğer diskler yardımcı olacaktır. Günümüz modern bilgisayarında bu saydığımız sürücülerden birçoğu artık yerini CD yazıcılara bıraktığı için diğer bir seçenek de verilerin CD’ye yazılmasıdır. Bu şekilde çok büyük boyutlu dosyaları da taşıyabilirsiniz. Ancak Knoppix sistemini CD’den kullandığınız için bilgisayarınızda, biri yazıcı olmak üzere iki CD sürücü bulunması gerektiğini de unutmayın.
İnternet bağlantınızın olması ya da yerel bir ağ üzerinde yer almanız, donanım ihtiyaçlarını biraz daha azaltacak ve işinizi kolaylaştıracaktır. Bu şekilde küçük boyutlu dosyaları e-posta aracılığı ile gönderebilirsiniz. Büyük boyutlu dosyalar içinse ağda başka bir bilgisayar üzerinde yer alan paylaşımları kullanmak daha mantıklı bir çözüm olacaktır. Şimdi Knoppix üzerinden bu işlemleri nasıl gerçekleştirebileceğinize tek tek bakalım.
Disket sürücü: Disket sürücüler çok dayanıklı değildir. Bu yüzden yedekleme amaçlı değil sadece bir yerden bir yere veri aktarımı için kullanılmalıdır. Bunun için önce kurtarmak istediğiniz verileri biraz önce anlattığımız şekilde bulun.Tümünü seçin ve üzerlerine sağ tuş ile tıklayarak Copy seçeneğini seçin. Masaüstünden disket sürücü simgesine tıklayarak açın ve boş alana sağ tuş ile tıklayıp Paste seçeneği ile yapıştırın. Tüm verilerinizi yedekleyene kadar bu işlemi sürdürün.
ZIP ya da çıkarılabilir sürücüler: Bu seçenekten yararlanabilmek için bilgisayarınızda ZIP ya da benzeri bir çıkarılabilir sürücü yer alması gerekir. Masaüstünde bu sürücüler Hard Disk Partition [hdc4], [hdd4], [sdc4] ya da [sdd4] şeklinde adlandırılmış simgeler olarak yer alırlar. Verilerinizi kurtarmak için disket sürücüde kullandığınız yöntemi aynen bu sürücülerde de kullanabilirsiniz. Ancak bazı durumlarda Knoppix, Could not write to /mnt/hdc4 benzeri bir hata mesajı ile bu sürücülere yazamayacağınız konusunda sizi uyarabilir. Bu durumda, çıkarılabilir diskin özelliklerini değiştirmeniz gerekecektir. Bunun için önce ilgili disk simgesi üzerine sağ tuş ile tıklayıp açılan menüden Unmount seçeneğini seçin. Daha sonra aynı işlemi tekrarlayıp bu sefer de Properties seçeneğine tıklayın. Açılacak pencerede Device sekmesine gelin ve buradan Read only kutucuğunun işaretini kaldırın. OK tuşuna tıkladığınızda artık bu sürücüye dosya kopyalayabilirsiniz. Bu aşamadan sonra yaşayacağınız diğer bir sorun da diski çıkaramamak olabilir. Bu sorunu da biraz önce anlattığımız gibi diski Unmount ederek giderebilirsiniz. Çıkarılabilir sürücünüz hiç çalışmıyorsa, bunun nedeni Knoppix’i söz konusu sürücüde bir disk olmadan başlatmanız olabilir. Çünkü bazı sürücüler bu tür durumda sorun çıkarabiliyorlar.
O da nasıl olacak diye merak edenler, bu ay CHIP ile birlikte verilen 2. CD’ye bir göz atabilirler. İçinde bir Linux dağıtımı olan Knoppix’in tam sürümü bulunan bu CD’yi diğerlerinden ayıran asıl özellik ise, söz konusu işletim sisteminin kurulum gerektirmemesi ve doğrudan CD’den çalışabilmesi. Böylelikle biraz önce bahsetmiş olduğumuz tüm gerekli yardımcı araçlara sahip kurulu işletim sisteminiz ta ayağınıza kadar gelmiş oluyor. Artık sistem çökmelerinden korkmanız için bir neden yok. Yeter ki bu yardımcı işletim sistemini bilgisayarınızın yanından ayırmayın. Bilgisayarınızın konfigürasyonuna göre yapılacak işlemler ufak tefek değişiklikler gösterebileceğinden yazının devamında adım adım bir anlatım yerine izleyebileceğiniz genel yöntemler üzerinde duracağız. Şimdi ilk olarak bu yeni misafir işletim sistemimizi nasıl başlatacağımıza bir bakalım.
Misafir işletim sisteminize gereken ihtimamı gösterin
Öncelikle Knoppix CD’nizi CD sürücünüze takın. Bilgisayarı başlatmadan önce, eğer varsa kullandığınız ZIP ve disket sürücü gibi çıkarılabilir tüm sürücülere bir disk takın. Bu şekilde içinde disk olmadığı için sürücülerin devre dışı bırakılması sorununun da önüne geçmiş olursunuz. Şimdi bilgisayarınızı açın. Bazı bilgisayarlar otomatik olarak sistemi takılı olan CD’den başlatacaktır. Aksi takdirde bilgisayarınızın BIOS’una girip disklerin başlangıç sırasını değiştirmeniz gerekebilir. Bunun için sistemi yeniden başlatın ve ilk açılış ekranında [Del] tuşu tuş yardımıyla bilgisayarınızın BIOS’una girin. Bazı durumlarda bu tuş [ESC], [F1] ya da [F2] de olabilir. Buradan menüler arasında Boot Order seçeneğini bulun ve CD sürücüyü birincil olarak seçin. Bilgisayarınızın anakartının kitapçığı menüler konusunda size yardımcı olabilir. Seçenekleri kaydedip çıkın ve sistemi tekrar başlatın.
Karşınıza aşağıdakine benzer bir metin gelecektir. Burada [Enter] tuşuna basın.
KNOPPIX 3.3 ...
F2 for help
boot:
Knoppix, belli bir süre tüm donanımlarınızı tarayacak ve ardından başlayacaktır. Bu işlem ortalama 5 dakikayı bulabilir. Eğer bilgisayarınız yeniyse ve işlem 15 dakikadan fazla sürerse tanımlanamayan bir donanım yüzünden kilitlenmiş olma olasılığı yüksektir. Bu durumda bilgisayarınızı baştan başlatın ve bu sefer doğrudan [Enter]a basmak yerine “Knoppix Hileleri” tablosundaki parametreleri kullanarak tekrar deneyin. Bu parametrelerin kullanımı başlangıç hızını da artırabilir.
Kayıp bilgilere ulaşmak için ilk adımı atıyoruz
Knoppix başladığında karşınıza web tarayıcısına benzeyen bir pencere çıkacaktır. Sağ üstte yer alan X simgesi ile bu pencereyi kapatın. Şimdi artık Windows ile oldukça fazla benzerlik gösteren Linux işletim sistemi ile yüzleşebilirsiniz.
Daha dün sorunsuz çalışan Wındows sisteminiz bugün size yanıt vermiyor ve başlamamakta inat ediyorsa hemen paniğe kapılmayın. Gözünüz gibi baktığınız verileriniz büyük olasılıkla hala bıraktığınız yerde duruyordur. Onları kurtarmak için ise sisteme bir şekilde ulaşmak yeterli olacaktır. Bu durumda bilgisayarınızla birlikte gelen "Sistem Kurtarma Diskleri” temiz bir sistem kurmaktan başka pek fazla bir yardım sağlayamaz. Bu durumda tüm çalışmalarınızı kaybetme riskiniz de oldukça yüksektir. Bu yüzden, dışarıdan yardım almak daha etkili bir yol olabilir. Yazının devamında önereceğimiz yöntem, önemli bilgilerinize ulaşmanız için size bir şans daha sunacaktır. Ancak eğer diskinizde fiziksel bir problem varsa, yeniden biçimlendirildiyse ya da dosyalarınız kazara silindiyse bu durumda profesyonel veri kurtarma firmalarına başvurmanız daha sağlıklı bir yol olabilir. Başlamayan işletim sistemi vakalarında ise önereceğimiz yöntem, sabit diskinizin dosya sistemi NTFS olsa bile işinize yarayacaktır.
Windows’un tek başına bu sorunun altından kalkması zor
Eğer Windows 98 ya da ME kullanıyorsanız, sisteminizdeki bilgilere ulaşmak için bilgisayarınızı bir açılış disketi ile başlatabilirsiniz. Ancak bu yöntem sizi bilgilerinize ulaştırsa da, onları yedeklemeniz için pek bir yardımda bulunamayacaktır.DOS üzerinden birçok şeyi gerçekleştirmek ya çok zor ya da imkansız. Ayrıca bu yöntem NTFS dosya sistemine sahip günümüzün yeni işletim sistemleri Windows 2000 ve XP için de hiçbir işe yaramıyor.Geriye kalan tek çözüm, diskinizi sökmek ve çalışan başka bir bilgisayara takıp yedeklemek. Ancak çevrede ikinci bir bilgisayar bulmanız her zaman mümkün olmayabilir ya da sabit diski söküp takma becerisine sahip olmayabilirsiniz. Bu yüzden diski götürmek yerine kurulu bir işletim sistemini bilgisayarınıza getirmeyi deneyebilirsiniz.