Işık(optik) yardımıyla bilgileri dijital olarak kaydedip yine ışık yardımıyla bu bilgileri okuyan ve yazabilen donanım birimleridir. Kullanılan disklerin taşınabilir olması kullanım alanlarını artırmıştır. Üç çeşit optik sürücü(CD-ROM, DVD-ROM ve Blu-Ray-ROM) ve optik kayıt ortamı(CD, DVD ve Blu-ray) vardır.
Optik diskler, DVD-RAM çeşitleri hariç verileri sarmal izler şeklinde, zincirleme olarak kaydederler. Yaygın sürücü üreticilerden LG, Samsung, Plextor, Asus, Sony ve Phillips sayılabilir.
CD-R(Recordable) ve CD-RW(ReWritable)
Her ikisi de optik verilerin kayıt ortamıdır. CD-R, bir kere yazılabilir ve üzeri kayıt yapılamaz ve silinemezken, CD-RW, tekrar tekrar üzeri kayıt alabilir. CD ler ilk olarak ses kayıt ortamı için üretildiklerinden, büyüklükleri günümüzde halen iki şekilde ifade edilir. Günümüzde en çok kullanılan CD-R ler ve CD,RWler 700MB kapasitesine sahiptir. Kalınlıkları 1.2mm ve boyutları 8-12 cm değerindedir. Her CD'nin kaldırabileceği bir yazma hızı aralığı vardır. Bunun üzerinde bir hızla yazılırlarsa yazma işlemi başarısızlıkla sonuçlanır. CDler üzerinde 52X, 16X gibi rakamlarla CD nin yazdırılacağı maksimum yazma hızı belirtilir. Bunun anlamı bu CDyi en fazla bu hızda yazdırabilirsinizdir. Hız ifadesindeki "X" çarpanı 150KBayt/s değerindedir. Yaygın üreticilerden TDK, Verbatim, Phillips, Sony ve Maxell firmaları vardır.
CD'leri ve DVD'leri uzun yıllar kullanmak için, aşağıdaki konulara dikkat etmek gerekir.
*Üzerini sert olmayan keçeli kalemle yazmak,
*Güneşten ve sıcak ortamdan uzak tutmak,
*Tozlu ortamlarda tutmamak.
CD-ROM, CD Yazıcılar
CD-ROM(Compact Disc Read Only Media=Sadece Okunabilir Optik Disk)
CD-ROM'lar, CDleri yazamayan fakat okuyabilen donanım birimleridir. CD Yazıcılar CD-R leri okuyabilir ve yazabilir, CD-RW'leri ise ayriyeten silip, tekrar yazabilen, donanım birimleridir. İngilizcede CD yazmaya burning(yakmak) denilir. CD yazıcılardan gönderilen kızılötesi ışınlarla, CD lerde bu ışına duyarlı kısımların veri kümesi oluşturacak şekilde optik disk üzerine yakılması(yaklaşık 400C*) ile veriler disk üzerine kaydedilir.
Tüm optik disklerin çalışma yapısı benzerdir. Temel fark kullanılan ışığın dalga boyudur. Lazer ışık kaynağı, veri yüzeyini(parlak kısım) sabit bir açı ile tarar. Disk üzerindeki çukur ve düz satıhlara çarpan bu ışık, optik algılayıcı tarafından algılanır. Işık eğer optik algılayıcı üzerine yansırsa çukura(1), yansımazsa yükseltiye(0) rastlamıştır. Yüzeyde açılan çukurlar birleri yükseltiler ise sıfırları temsil etmektedir. Bu yapı aşağıda gösterilmiştir.
CD-RW'deki veriler nasıl silinir?
Okuma işleminde ışık düşük güçlü yazma ve silme işleminde ise yüksek güçlüdür. Yüksek güçlü ışığın odaklandığı yerde çukur oluşması prensibi ile kayıt işlemi yapılır.
CD-RW diskleri, silme işleminde ise sabit süre ile homojen ısıtılarak tüm yüzeydeki kayıt ortamı eski kristal yapısına ısısını kaybedince tekrar kavuşur. Böylece disk fabrikadan çıkmış ki halini alır.
Optik diskleri okurken ve yazarken, okuma yazma kafası en içte iken en hızlı, en dışta iken en yavaş döner.
CD-ROM VE CD Writer Parametreleri
Yazma ve Okuma hızı: CDROM veya CD Writerın okuma yazma hızları performansını gösterir. Üzerindeki X çarpanıyla ifade edilir. X bu donanım birimi için 150KBayt/s anlamındadır. Her CD Yazıcı için üç adet hız değeri vardır bunlar Boş CD yazma hızı, Üzeri yazma hızı ve okuma hızıdır. Aşağıda bu değerleri üzerinde taşıyan CD Yazıcının parametreleri açıklanmıştır.
Bağlantı Noktası: Optik sürücüyü bilgisayara bağlamak için üç seçenek vardır. Eğer harici olarak kullanılacaksa USB, dahili olarak kullanılacaksa IDE veya SATA arabirimlerle bağlanabilir. IDE ve SATA arabirim farkları, HDD bölümünde açıklanmıştır.
DVD, DVD-R ve DVD-RW
CDlerden veri olarak daha yoğun kayıt ortamlarına sahiptir. Veri kümeleri burada daha yakın ve daha küçük yapıya kavuşarak aynı büyüklüğe daha çok veri sığdırılmıştır. Tek katmanlı ve tek yüzlü DVD 4.7GB veri depolayabilmektedir. CDlerle fiziksel büyüklükleri aynı fakat kapasiteleri farklıdır. Günümüzde iki katman(layer) ve iki yüze(side) sahip olan DVD ler vardır. Yüz ve katman tek DVD de birden çok kayıt ortamı oluşturmaktadır. Aşağıda DVD de yüz ve katman alanlarını yan kesitten göstermektedir.
DVDler üzerinde CDlerde olduğu gibi 16X,12X gibi rakamlarla DVDnin yazdırılacağı maksimum yazma hızı belirtilir. Bunun anlamı bu DVDyi en fazla bu hızda yazdırabilirsinizdir. Hız ifadesindeki "X" çarpanı DVD ler için yaklaşık 1318 KBayt değerindedir. DVD-RW ler ise tekrar tekrar yazılıp silinebilen DVD çeşitleridir. Yaygın üreticilerden TDK, Verbatim, Phillips, Sony ve Maxell firmaları vardır.
DVD-RAM
Günümüzde DVD+R ve DVD-R diye adlandırılan yalnızca bir kez yazılabilen DVD çeşitleri vardır. Aralarında az da olsa kapasite farkı vardır. DVD+R, DVD-R ye göre daha iyi hata yönetimine ve üzeri veri eklemeye sahiptir. DVD parametrelerinde iki katmanlı için DVD-R DL(Dual Layer=çift katmanlı), tek katmanlı için DVD-R SL(Single Layer=tek katmanlı) ifadesi kullanılır. Tek yüzlü için "single sided", çift yüzlü için "double sided" ifadeleri kullanılır.
DVD-RAM(Random Access Memory) yeni kullanılmaya başlayan yazılıp silinebilen DVD çeşididir. Bu disklerde kayıt tıpkı sabit diskler gibi sektör ve izlere yapılır. Verilere ulaşmak için belirli bir sıranın takip edilmesi gerekmemektedir.
DVD-RAM'lerin dışında koruyucu bir kap vardır. Bazı DVD yazıcılar bu kap DVD üzerinde iken DVDyi yazabilmektedir. Kap DVD yi fiziksel zararlardan korumak için geliştirilmiştir. Sabit disklerin kullandığı dosya sistemlerini(FAT32, UDF, ext3...) kullanırlar. Avantajları ve dezavantajları aşağıda verilmiştir.
- 30 yıla yakın kullanım ömrü
- 100.000 kere yazma silme ömrü(DVD±RW 1000 kere)
- Sorunsuz yazma işlemi
- DVD yazma programına ihtiyaç yok
- Hızlı veri işleme kapasitesi
- Fiziksel korumaya sahip
- Veriler yazıldıktan sonra CD ve DVD lerdeki gibi kapatma durumu yok
- Yazma hızları düşük ve ilk masraflar daha pahalı
HD-DVD ve Blu-ray Disc
HD-DVD(High Definition) optik disk üzerine verilerin DVD ye göre daha yoğun olarak yazılabildiği disklerdir. Yazmak için mavi lazer kullanılır. Kendi aralarında ReWritable ve tek yazımlık çeşitleri vardır. Kapasiteleri aşağıda verilmiştir.
Blu-Ray Disc optik diskler ise kırmızı yerine mavi lazer kullanır. Çünkü dalga boyları kırmızıya göre daha düşüktür. BD-R, BD-WR çeşitleri vardır. Tek katmanda 25GB çift katmanda 50GB veri depolayabilir. DVD-RAM lerin rakibidir.
DVD-ROM, DVD Yazıcı ve Blu-Ray Okuyucu/Yazıcı
Piyasada çok çeşitli sürücü tipleri vardır. Örneğin hem DVD hem de Blu-Ray disk yazan sürücüler, Combo ismiyle CD yazıcı ve DVD okuyucu sürücüler, sadece DVD okuyan sürücüler ve DVD yazıcı sürücüler vardır. DVD yazıcı sürücüler aynı zamanda CD yazıp okuyabilirler.
DVD-ROM, DVD yazıcı ve Blu-Ray Yazıcı Parametreleri
Yazma ve Okuma hızı: DVD-ROM veya DVD Writerın okuma yazma hızları performansını gösterir. Disk üzerinde istenen veriye ulaşmak aynı zamanda buna bağlıdır. Üzerindeki X çarpanıyla ifade edilir. X bu donanım birimi için 1350KB/s anlamındadır.
Bağlantı Noktası: Optik sürücüyü bilgisayara bağlamak için üç seçenek vardır. Eğer harici olarak kullanılacaksa USB, dahili olarak kullanılacaksa IDE veya SATA arabirimlerle bağlanabilir. IDE ve SATA farkları HDD bölümünde açıklanmıştır.