15 bölümlük dijital fotoğraf kursumuzun tamamına ulaşmak için tıklayın...
Bir dijital makine sadece donanımsal değil, aynı zamanda yazılıma dayalı özelliklere de sahiptir. Bu özellikler, bazı fotoğrafçılar için belirleyici olarak kabul edilir.
Dijital fotoğraf makinelerinde yazılım teknolojisinin olanaklarından da yararlanılmaktadır. Aslında bazıları donanım teknolojisinden de destek alsa da, hepsini tek başlık altında ele almak daha doğru olacaktır. Beyaz dengesi (White balance) Çoğu ışık kaynağı yüzde 100 saf beyaz değildir; Kelvin (K) cinsinden ifade edilen belli bir renk sıcaklığına sahiptir. Örneğin öğlenleri güneş ışığı beyaza daha yakınken sabah veya öğleden sonra sarıya çalar. Tamamen bulutsuz ve mavi gökyüzü mavi bir renk sıcaklığı verir; mum ışığı fotoğrafın portakal rengi tonlara sahip olmasına yol açar.
Gözümüz farklı renk sıcaklıklarına sahip ışık koşullarına kolay adapte olurken, dijital fotoğraf makineleri renkleri doğru verebilmek için referans noktası olarak sahnede tam beyaz bir alan arar ve beyaza göre diğer renkleri tayin eder. Örneğin halojen ışık beyaz bir duvarı aydınlatıyorsa duvar sarıya çalar, ancak dijital fotoğraf makinesi bu duvarın beyaz olduğunu bilirse duvarı beyaz olarak verir ve ortamdaki diğer renkleri de ona göre ayarlar. İşte bu ayara beyaz dengesi adı verilir.
Çoğu makinede otomatik beyaz dengesi ayarı bulunur. Ancak ortamda bir renk baskınsa veya referans alınacak tam bir beyaz yoksa otomatik ayar yanılır. Bu yüzden dijital fotoğraf makinelerine farklı ışık kaynakları için beyaz dengesi ayarları konmuştur. Özellikle DSLR makine lerde ve bazı özel modellerde "Custom White Balance" seçeneği kendi beyaz referans noktanızı belirlemenizi sağlar. Böylece, fotoğraf çekeceğiniz ortamın ışık koşullarında düz beyaz bir kağıdı veya yüzde 18 gri bir kağıdı kadrajı tam dolduracak şekilde fotoğraflar ve makineye "bu tam beyaz" dersiniz; o da diğer renkleri bu referans noktasına göre ayarlar.
Görüntü kalitesinin artırılması
Keskinleştirme (Sharpening)
Dijital fotoğraf makinelerinde keskinlik objektifin optik kalitesine bağlı olduğu gibi, yazılım tabanlı olarak da bir keskinlik "yanılsaması" yaratılabilir. Bunun için makinenin yazılımı nesnelerin kenarlarını daha kontrastlı hale getirir. Elbette yazılım tabanlı keskinleştirme işlemi makinenin çözünürlüğünün ötesinde bir detay yaratmaz; sadece elde edilen detayı öne çıkarmaya yarar.
Keskinlik ayarını menülerde bulabilirsiniz. Bu menülerde keskinlik şiddeti için +1, +2 gibi değerlerin yanı sıra görüntüyü yumuşatan -1, -2 gibi değerler de yer alır.
Diğer yazılımsal özellikler
Renk doygunluğu (Saturation): Çekilen fotoğraftaki renklerin canlılığını belirlemek için, makinenin yazılım tabanlı bu ayarını kullanabilirsiniz. Makinenizde otomatik bir renk doygunluğu ayarı varsa, bu ayar sahneye göre renk canlılığını otomatik seçer. Ayrıca bazı makinelerde bulunan "Hue" ayarı ise renklerde kırmızı, sarı, portakal rengi, mavi ve mor tonların baskınlığını belirler.
Kontrast (Contrast): Bir fotoğrafın kontrastını, yani tonal dengesini Photoshop gibi bir görüntü işleme programıyla ayarlayabildiğinizi biliyorsunuzdur. Dijital fotoğraf makineleri de belirli kontrast "curve"lerini içerir. Kontrast bu şekilde azaltılırsa, güneş ışığının doğrudan vurduğu yerlerde detay kaybının (patlamanın) önlenmesine, artırılırsa sisli manzaralarda ve diğer düşük kontrastlı bölgelerde detayın korunmasına yardımcı olur. Otomatik kontrast ayarı ise sahnenin durumuna göre otomatik kontrast değeri seçer. Bazı DSLR'lerde makineye özel kontrast curve'leri yüklenebilir.
Renk işleme
Renk paleti (Color space): İnsan gözündeki konik hücreler kırmızı, yeşil ve mavi renklere duyarlıdır. Diğer tüm renkleri bu ana renklerin karışımıyla algılarız. Bazı makinelerin menüsünde, renk ayarları kısmında gördüğünüz sRGB, Adobe RGB, I, II, III gibi seçenekler, fotoğraflardaki renkler için kullanılacak olan ve kırmızı, yeşil, mavi ana renklerle bunların karışımından oluşan ara renkleri içeren renk paletini ifade eder. Adobe RGB bilgisayarda yoğun şekilde işlenecek fotoğraflar için geniş bir renk paletini, SRGB ise olduğu gibi basılacak fotoğraflar için seçilebilecek renk paletini temsil eder. I, II, III gibi değerler ise portre, manzara, doğa fotoğrafı gibi belirli konulara uygun paleti sunar.
Bazı yeni dijital fotoğraf makinelerine eklenen otomatik noise giderme, siyah-beyaz çekim modu, birden fazla fotoğrafı üst üste bindirmeyi sağlayan "multiple exposure" modu, 4:3, 3:2, 16:9 gibi farklı en-boy oranlarında çekim modu (aspect ratio) gibi farklı yazılım tabanlı özellikler de bulunabilir. Bunlar bir farklılık yaratmak amacıyla sunulan özellikler olmakla birlikte, kimi fotoğrafçıların o makineyi tercih nedeni olabilirler.