Ofis ağınızın yöneticisi herkesin eli ayağı konumunda. Sistemin sadece çalışması değil aynı zamanda yazılımların kurulumu, kullanımı ve işletim sisteminin çalışması da ondan soruluyor. Bazı şeyleri sadece bir defa, bazılarını ise her gün yerine getiriyor. Yöneticiler güvenlik ayarlarını değiştiriyor, yeni donanımları kuruyor ve bütün bilgilere erişimi kısıtlıyor.
Ofisteki çalışma ağınız için geçerli olan, tek bir bilgisayar için de aynı. Kullanıcı hesapları ayarlanmış, kurulumlar yapılmış, sistem güncellenmiş ve virüslere karşı en iyi şekilde ayarlanmıştır.
Yönetici Parolası belirleyin
Windows kurulumunun yanında bir yönetici hesabı oluşturun ve bu hesap üzerinden kullanmak istediğiniz programları sisteme kurun. Eğer bilgisayarı sadece siz kullanacaksanız, başka ayar yapmaya gerek yok.
Bilgisayarınızı başkalarıyla da paylaşıyorsanız (aile bilgisayarı gibi) her kişi için ayrı kullanıcı hesabı oluşturmalısınız. Önemli sürücülerin ve programların silinmemesi için hesap oluşturmak büyük önem taşıyor. Yönetici hesabınıza bir parola koymak için »Denetim Masası / Kullanıcı Hesapları« ve »Aile Güvenliği / Kullanıcı Hesapları / Hesabınız« için bir parola oluşturun yolunu izleyebilirsiniz.
Parolanızın özellikle güvenli olması için şu noktalara dikkat edin. Güvenli bir parola;
- En az 8 karakterden oluşmalı
- Kullanıcı adınızı, adınızı ya da firma adınızı içermemeli
- Önceki parolanızdan farklı olmalı
- Küçük ya da büyük harfler, rakamlar, semboller ya da boşluk içermelidir. (Ör: "W!ndow$V1st@)
Eğer parolanızı aklınızda tutamıyorsanız, güvenli bir yere kaydedebilirsiniz. Parolanızı kasada ya da el yazısıyla yazılmış ve içinde yemek tarifleri bulunan bir not defterinde saklayabilirsiniz. Bu konuda iş sizin yaratıcılığınıza kalmış.
Başka bir alternatif de parola ipucunu kullanmak. Bilgisayarınıza girişte belirecek olan bu ipucunun herkes tarafından görülebileceğini de belirtelim.
Bir başka alternatif ise parola sıfırlama diski (Denetim Masası'nda Kullanıcı Hesabı ve Aile Güvenliği bölümünden oluşturulabilir). Her ne kadar adı disk olsa bu işlem için bir USB bellek veya harici sabit disk kullanabilirsiniz. Daha sonra bu sıfırlama diski sayesinde unuttuğunuz parola yerine yeni bir parola belirleyebilirsiniz.
Normal kullanıcı olarak çalışmak
Bilgisayarınızda gerçekleştirdiğiniz günlük işleriniz esnasında yönetici hesabı yerine standart kullanıcı hesabı kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Bu esnada diğer kullanıcıların yaptığı bazı işlemleri yapamazsınız. Örnek olarak yazılım kurulumu, önemli bilgilerin silinmesi ya da güvenlik ayarlarının değişimi gibi. Böylece bilgisayarınız daha güvende olacaktır.
Misafir hesabı kurun
Bilgisayarınızı ara sıra kullanmak durumunda kalan kişilerin sistem kaynaklarına erişimine izin vermek istemiyorsanız, misafir hesabını devreye sokabilirsiniz. Misafir hesabı ile kullanıcı sisteme yazılım ya da donanım ekleyemez, kurulumları değiştiremez veya bir parola oluşturamaz. Misafir oturumu ile kullanıcı ancak çalışma ağına erişme, internete bağlanma ve dosya indirme gibi işlemleri gerçekleştirebilir.
Misafir hesabı varsayılan olarak devreye sokulmuyor bu yüzden kullanıma açmadan önce bu hesabı etkinleştirmelisiniz. »Denetim Masası / Kullanıcı Hesapları ve Aile Güvenliği / Kullanıcı Hesapları / Başka« bir hesabı yönet yolunu izledikten sonra Misafir Hesabı'nı seçin ve etkinleştirin. Misafir hesabı Vista'nın Home sürümünde mevcut değil.
Sabit disk'in birleştirilmesi
Prensipte veriler sabit diske ardı ardına kaydedilir. Daha sonra bazı bilgiler silinirse sabit disk üzerinde yeni verilerin yazılacağı boşluklar oluşur. Eğer oluşan bu alan çok küçükse yeni yazılacak veri ikiye bölünür, ilk parça boşluğa, geri kalan ise devamında depolanır. Fakat bu olay verilerin disk üzerinde parçalanmasına neden olur ki, bu da beraberinde diskte gerçekleşen okuma ve yazma işlemlerinin birkaç milisaniye gecikmesine yol açıyor.
Böyle bir durumda sabit diskin düzenli olarak birleştirilmesi bu sorunu çözecektir. Bu işlem sayesinde veriler diskte tekrar tek parça halinde depolanıyor. Eski Windows sürümlerinde kullanıcı bu işlemi kendisi gerçekleştirmek zorundaydı fakat Windows Vista ile artık belirli zaman aralıkları ile otomatik olarak gerçekleştirmek mümkün.
Eğer bilgisayar tam disk birleştirme zamanında kapatılırsa işlem bilgisayarın bir sonraki açılışında tekrar devreye giriyor. Zamanlamayı değiştirmek istiyorsanız Denetim Masası'ndaki »Sistem« ve »Bakım« bölümüne girin. Burada »Yönetimsel Araçlar« seçeneği altındaki »Sabit sürücüyü birleştir « seçeneğine tıklayın. Açılan pencereden zamanlama ayarlarını gerçekleştirebilirsiniz.
Tek sürücüyü küçültme
Windows Vista'da sürücüleri küçültme imkânına sahipsiniz. Örneğin bir başka işletim sistemi kurmak için ya da kullanıcıların verilerinin depolanması durumunda farklı disk bölümleri oluşturmak mantıklı bir karar olacaktır. Bölüm boyutu küçültülürken normal veriler otomatik olarak boş olan depolama alanına kaydırılır. Bu işlem esnasında verilerinizi güvence altına almanıza gerek yok.
Küçültme işlemi "Disk Yönetimi" içerisinde gerçekleştiriliyor. Buraya »Denetim Masası / Sistem« ve »Bakım / Yönetimsel Araçlar« altından ulaşabilirsiniz. Buradan da »Sabit disk bölümleri oluştur ve biçimlendir « seçeneğine tıkladıktan sonra, karşınıza çıkan pencereden küçültmek istediğiniz bölümün üzerine sağ tıklayıp, açılan içerik menüsünden »Birimi küçült« seçeneğine tıklayın.
Bir sonraki pencerede aşağıdaki değerleri göreceksiniz:
- Bölümün toplam boyutu
- Küçültmeden sonraki boyut
- Kullanılabilecek maksimum küçültme boyutu
- Ve bunların yanında bölümü ne kadar küçülteceğiniz belirleyebilmeniz için bir alan.
Ayrıca: istediğiniz bir sürücüyü büyütebilirsiniz de. Buradaki işlem ise yan yana olan mantıksal birimin depolama alanının diğerine eklenmesi ile gerçekleşebiliyor.
Sürücüyü dosya sistemine yerleştirmek
Unix ve Linux'ta yeni sabit diskler kolayca dosya sistemine ekleniyor. Bu yerleştirme işlemi esnasında elinizdeki depolama alının fazla çaba harcamadan büyütmek mümkün. Windows Vista'da sürücüler harf atamaya gerek kalmadan bir dizine bağlayabileceğiniz benzer bir tasarım da yer alıyor.
Bu işlemi gerçekleştirmek için "Disk Yönetimi" penceresinde bir bölüm seçin ve »Eylem / Tüm Görevler / Sürücü Harfi ve Yolu Değiştir« seçeneğine tıklayın. Açılan pencereden »Ekle / Gözat« yolunu izleyin ve açılan pencereden bu bölüme bağlayacağınız dizini seçin. Eğer boş bir dizin bulamazsanız "Sürücü yolunu tara" penceresinde kendiniz yeni bir dizin oluşturabilirsiniz.
Sabit disk alanını eşit paylaştırma
Eğer bilgisayarı birden fazla kişi paylaşıyorsa her kullanıcıya eşit bir sabit disk alanı belirlemek en adil karar olacaktır. Bu işlemi gerçekleştirebilmeniz için Windows'un kota özelliğini kullanabilirsiniz.
Bu işlevin bir avantajı: Windows Vista sabit disk alanı dolmadan yarı otomatik olarak devreye girer ve sizi uyarır. Tam otomatik olmamasının nedeni ise ayarların kullanıcı tarafından belirlenmesinde yatıyor. 80 GB'lık bir sabit diske Windows Vista yaklaşık 10 GB yer işgal ediyor. Kalan alanı üç kullanıcıya kişi başına 20 GB olarak belirleyebilir ve böylece hem adil bir dağıtım yapar hem de 10 GB alanı da rezerve etmiş olursunuz.
Kota yönetim özelliği maalesef sadece NTF dosya sistemini destekliyor. Ayrıca araç sayesinde diskin bütünün değil sadece belirli bir bölümünü dağıtabilirsiniz. Yine belirli bir dizini dağıtmak da mümkün değil.
Kota yönetimini devreye sokmak için bu işlemi uygulamak istediğiniz bölüme, yani sürücüye sağ tıklayın ve »içerik« menüsünden »Özellikler«'e sağ tıklayarak bölümün özellikler penceresini açın. Buradan »Kota« sekmesine gidin ve »Kota yönetimini etkinleştir « seçeneğini işaretleyin.
Sadece bu seçeneği etkinleştirmenin bir faydası olmayacaktır. »Kota sınırını aşan kullanıcılara disk alanı verme« seçeneğini devreye soktuğunuzda kullanıcıların sabit diskte kullanabilecekleri bir alan belirleyebilirsiniz. Bunun için de yapmanız gereken »Disk alanı sınırı«'nı seçip alan miktarını girmek. Buradaki TB Terabyte (=1000 GB), PB Petabyte (=1000 TB) ve EB ise Exabyte'ı (=1000 PB) temsil ediyor.
Eğer ayarını yaparsanız her kullanıcını kotasının sınırına ulaştığı zaman bir uyarı alıyor. Bu miktarın ne kadar olacağını belirlemek için "Uyarı düzeyi" bölümüne gerekli miktarı girmeniz gerekiyor. Burada dikkat etmeniz gereken mantıklı bir değer, örneğin toplam değerin %5'i gibi bir rakam vermek. İşlem bittikten sonra »Tamam« ile doğrulayın ve yine »Tamam« diyerek Kota özelliğini devreye sokun.
Kaynak yönetimi konusundaki bir başka seçenek ise Kota girişleri üzerinden kullanıcı için yeni bir kota girdisi belirlemek. Bunun için »Kota / Yeni kota girişi« seçeneğine tıklayın ve açılan pencereye geçerli bir kullanıcı adı girin. Daha sonra »Adları Denetle« komutunu verdiğinizde, Windows Vista girdiğiniz kullanıcıyı otomatik olarak bulacaktır.
İşlem bitiminde »Tamam«'a tıkladığınızda, bir sonraki ekran da kullanıcıya sırsız alan verebilir veya başka bir kota belirleyebilirsiniz. Tekrar »Tamam«'a tıkladığınızda, kullanıcı "Kota Girdisi" penceresinde belirecektir.