ATI ve nVIDIA ardı arkası kesilmeyen bir hızla yeni grafik yongalarını çıkartarak, oyun severlerin yüzünü güldürüyor. Yeni yongalar güncel oyunlardan daha fazla performans alınmasını sağlıyor, ancak artan çekirdek ve bellek frekansı, daha güçlü bir soğutma sistemi kullanımını da zorunlu kılıyor. Yeni grafik çekirdekleri eskilere oranla daha fazla ısındığından, pasif bloklarla soğutulacak gibi gözükmüyorlar. Her ne kadar üreticiler çekirdeklerin ısı toleransını CPU'larınkinden yüksek bir seviyeye çıkartmış olsa da, yeni canavarlar soğutulmak için bir yuvadan fazlasını kaplayan soğutuculara ihtiyaç duyuyor.
X1900 serisi: Hızlı ama gürültülü
Özellikle ATI'ın R520 ve R580 yongasına sahip X1800 ve X1900 ailesinin referans soğutucuları oldukça gürültülü ve iki genişleme yuvasını kaplayacak büyüklükte. Birçok üreticinin bu soğutucuları kullanıyor olması, bu kartları satın almak isteyenlerin iki kez düşünmesine sebep oluyor. ATI firmasına yakın bir donanım üreticisi olan Sapphire, Toxic adlı yeni ürünüyle ekran kartı gürültüsünden mustarip olan kullanıcılara farklı bir grafik çözümü sunuyor. Bu yılın Mart ayında Hannover'de yapılan CeBIT fuarında bizlere Blizzard adıyla tanıtılan bu grafik kartının adı, sonradan Toxic olarak değiştirildi.
Sapphire ürünlerini yakından bilenlere Toxic adı yabancı gelmeyecektir. Sapphire'in güçlü soğutma sistemlerine sahip ekran kartı modellerine verdiği bu ad, başarılı soğutmasıyla yazımıza konu olan X1900 XTX modeline de isim babası oluyor.
Ancak Toxic X1900 XTX, diğer Toxic'lerden bir yönüyle ayrılıyor. O da, bu kartın su soğutmalı ilk Sapphire ekran kartı olması.
Sapphire Trixx: Kolay overclock
Ürünün kutusunu açtığımızda geniş bir kutu içeriğiyle karşılaşıyoruz. Yazılımlar içerisinde en çok ilgimizi çeken, Sapphire'in kendi yazılımı olan Trixx oluyor. Bu yazılımı kullanarak Windows işletim sistemi altında kolayca overclock yapabilirsiniz. Bunun dışında kartın ViVo bağlantısını desteklemek için Cyberlink'in PowerDirector adlı multimedya işleme yazılımı da mevcut. Bu yazılımı kullanarak, video girişine takacağınız bir kameradaki görüntüleri kolayca aktarabilir ve üzerinde değişiklikler yaparak profesyonel bir görünüm katabilirsiniz.
Böyle güçlü bir kartla birlikte oyun hediyesi de unutulmamış. Sapphire Select adlı CD'yi taktığınızda kurabileceğiniz dört farklı oyun (Brothers in Arms, Prince of Persia, Richard Burns Rally, Tony Hawk's Underground 2) yer alı- yor. Bu oyunların deneme sürümlerini oynadıktan sonra, CD üzerindeki seri numarasını kullanarak bir tanesini tam sürüme dönüştürebilirsiniz. Kutu içeriğinde ViVo ve HDTV adaptörünün yanı sıra, kompozit ve S-video bağlantı kablosu, iki adet DVI-I adaptörü ve kartı çalıştırmanız için gerekli olacak güç bağlantı kablosu da mevcut.
Zahmetsiz su soğutma terfisi
Toxic hakkında asıl dikkat çekici nokta, grafik çekirdeğine bağlı ikinci bir kart daha bulunması. Üzerinde bir adet fan bulunan bu kart, aslında bir su soğutma paneli. Bu panel de kasanın içerisine yerleştiriliyor, zira kart üzerindeki soğutucu bloğa sıvı aktarımı gerçekleştirmek üzere iki ince boruyla bağlı. Panelin altındaki plastik soket, bir genişleme kartı yuvasına takılabilmesini sağlıyor. Bu kartı da boş bir yuvaya yerleştirdiğimizde montaj tamamlanmış oluyor.
Eğer bu tarz bir soğutma sistemini ekran kartınıza takmak isterseniz, sizi çok daha uzun bir süreç bekliyor. Su soğutma sisteminin ekran kartı için olan özel soğutma bloğu, genelde su soğutma setlerinde bulunmuyor. Dolayısıyla bunun için ek bir masraf yapmanız gerekiyor. Bu bloğu satın aldıktan sonra, ekran kartınızın üzerindeki soğutma sistemini söküp, bu bloğu monte etmeli, daha sonra da soğutmayı sağlayacak sıvı borularını radyatöre bağlamalısınız.
Halbuki Toxic için bunların hiçbirisini yapmanız gerekmiyor. Bu panel, Sapphire için Thermaltake tarafından özel olarak üretilmiş. İlk bakışta Thermaltake'in Tide Water adlı su soğutma çözümünde yer alan grafik soğutucuya benzese de, bu panel Tide Water'a oranla daha uzun ve ince bir yapıya sahip. Ekran kartı çekirdeğine yerleştirilen soğutucu ve radyatörden oluşan kartta bakır malzeme kullanılmış. Malzemenin bakır olması ısı iletim kalitesini ve dolayısıyla soğutmanın etkisini artırıyor. Panelin çalışması için arka kısmındaki güç bağlantısını da güç kaynağınıza bağlamanız gerekiyor.
Ayarlanabilen fan: Sessiz mi performanslı mı?
Panelin yan kısmında yer alan minik düğmeyle soğutma gücünü belirlemek elinizde. Bu seçim, panel üzerindeki fanı n dönüş hızına etki ediyor. Sapphire Toxic X1900 XTX'in düşük hız seçiminde, 2.000 devirde 18 dB, yüksek hızda ise 2.500 devirde 26 dB ses çıkarttığı kutu üzerinde belirtiyor. Biz bu verilerle yetinmedik ve Sapphire'ın ATI için ürettiği X1900 XTX referans kart ile karşılaştırarak, kullanıcıya olan getirisini ölçtük. Ölçümlerimiz sonucu gördük ki, Toxic referans kartın neredeyse yarısı kadar gürültü çıkartıyor. Gürültü çıkartıyor dediğimize bakmayın, Toxic, eşdeğer performanstaki ekran kartlarına nazaran sessiz bir grafik çözümü.
Kart ilk piyasaya çıktığı Blizzard adıyla şu anki Toxic'e oranla ufak farklara sahipti. Örneğin ekran kartı iki yuva gerektiriyordu. Kart tek yuva kaplasa da, arka kısmındaki uzantı iki yuvayı kapladığından boş yuvaya herhangi bir genişleme kartı takılamıyordu. Sapphire burada hatasını fark ederek arka kısmı sadece bir yuva kaplayacak şekilde değiştirmiş. Toxic'te, ilk halinde olduğu gibi soğutma panelinin arka kısmında fan ayar düğmesi bulunmuyor. Bu düğme sadece yan kısmında olduğundan, değişiklik yapmak istediğinizde kasanızın yan kapağını açmanız gerekiyor. Bu fikir, açıkçası pek hoşumuza gitmedi. Sapphire'in Blizzard'ı Toxic haline getirirken yaptığı değişiklikler bununla sınırlı. Peki, ATI'ın referans kartına göre ne gibi farklar var? Kartın güçlü soğutması dışında, Radeon X1900 XTX'ten bir farkı daha bulunuyor. Sapphire Toxic'i hazırlarken güçlü bir soğutma eklemekle yetinmemiş ve çekirdek hızlarını da artırmış. Yani Toxic fabrika çıkışı overclock'lu olarak geliyor. 650 MHz'lik çekirdek hızı 675 MHz'e, bellek hızı da 1.550 MHz'den 1.600 MHz'e çıkartılmış. Bu değerlerin yükseltilmiş olması, performans ölçümlerinde kendisini hemen gösteriyor. Aradaki farkı görebilmeniz için, performans sonuçlarının olduğu bir tabloyu da yazımıza ekledik. Bunun dışında, iki kart arasında herhangi bir fark bulunmuyor.
Tablodaki sonuçlara bakarsak, çekirdek ve bellek frekansındaki artışın özellikle oyunlarda fark yarattığını görüyoruz. Bu kadar ufak değişikliklerde performansı n yüzde 25 oranında artmasında su soğutma sisteminin de büyük etkisi olduğunu belirtmeliyiz. Yüksek çözünürlüklerde, AntiAliasing ve Anisotropic Filtering açık olacak şekilde yaptığımız testlerde bile Toxic performansından ödün vermeden çalışıyor. Yeni yonga setini etkili ve sessiz bir su soğutma paneliyle birleştiren Toxic'in fiyatı elbette cep yakıyor, fakat yüksek performans meraklılarının yazımızı okuduktan sonra bu kartın peşine düşeceğinden de eminiz.
Aytun Çelebi